Page 76 - Çevreci ve Şehir - Sayı 4

İLK HALK OZANLARI ŞAMANLAR yer almıştır. Bunlar, askerlerin duyguları- olanlar, yalnız kalanlar, kendini kimsesiz
nı canlı tutmak için eski savaş türkülerini hissedenlerin hisleri birbirinden içli tür-
Müzik bir çeşit kendini ifade etme biçimi- sazlarıyla dile getirmişlerdir. Farklı farklı külerin doğma sebebidir.
dir. İlkel çağlarda rastladığımız ilk müzik bölgelerden gelip aynı amaç için omuz
örneklerine şamanların imza attığını gö- omuza çarpışan askerlerin millî duygu- Yine askerlik ve kahramanlıkları anlatan
rürüz. Bazı araştırmalarda şamanların ilk larını canlı tutan türküler, baba ocağına türkülere de sık rastlarız. Kimileri aske-
halk ozanları olarak kabul edildiği görü- dönebilenlerle de ilden ile yayılmıştır. rin, kimileri geride kalanların ağzından
lür. Türkülerin doğuşunun temelinde ise Türkülerin yayılmasındaki bir başka ana dile gelir. Asker türkülerinin günümüze
halk ozanlarının yattığı şüphesizdir. unsur ise gezgin halk ozanları olmuştur. gelen en eski örnekleri; Balkanlar ve Kars
gibi sınır boylarında ortaya çıkmış serhat
Avın bereketini artırmak, kötü ruhları TÜRKÜLERDEKİ ANA TEMA türküleridir.
kovmak, hastaları tedavi etmek, ölülerin
ruhlarını semaya yollamak gibi ayinlerde Hemen hemen her duyguya tercüman Ve tabii ki sevda türküleri… Sevip de ka-
şamanlar, ilk müzik örneklerini ortaya olan olağanüstü bir ifade gücüne sahip vuşamayanların ayrılık acısını, yârin gü-
çıkardı. Şamanlar dinsel önderliklerini türkülerimizde işlenen ana temalardan zelliğini anlatan türküler, sevda türküleri
sürdürmenin yanında toplumun şiir, mü- biri hiç şüphesiz gurbettir. Gurbette olarak dilden dile dolaşır.
zik gereksinimini de karşıladı.
TÜRKÜLERİN GÖÇÜ

Tarih boyunca insanlar çeşitli nedenlerle
bir yerden bir yere göç etmiş, giderken
türkülerini de beraberlerinde götürmüş-
lerdir. Türkülerin bölgeden bölgeye, dil-
den dile yayılışının temelinde işte bu yer
değiştirme yatmaktadır. Askere giden,
savaşa giden, ekmek parası için yollara
düşenlerin heybelerinde eşya, dillerinde
ise türküler vardı. Bu türkülerle baş et-
tiler ayrılık acısıyla, bu türküler dindirdi
yüreklerdeki sızıyı. Türk ordusu savaşa
giderken, ordu içinde pek çok saz şairi de

74 ÇEVRE VE ŞEHİR AĞUSTOS 2019