Page 93 - Çevre ve Şehir Dergisi - Sayı 12

SİVAS BÖLGE Si ÇOCUK OYUNLARI

oyunda önemli Oyuna bir çizgi çizilerek balanr. Çizgiden balayarak yürüyü
olan enekenin admlaryla üç adm saylr ve kozalak oraya dikilir. Oyuncu
büyüklüüdür; sralamasnn belirlenmesin- den sonra oyun balar. Oyun, kovla
çünkü sert ve (tahtayla) mutun (kozalan) vurulmas ve mutun dikildii
hzl vurmak yerden uzaa gitmesinin salanmas esasna dayanr. Kovla mut
gerekir. lk vurulduktan sonra mutun dikildii yerden gittii yere kadar
atarken eneke ayaklar, birbirinin ucuna gelecek ekilde birletirilerek adm
iki parmak adm saylr.
arasnda yass Bu arada u tekerleme söylenir: Bir elma, iki elma, üç elma, dört
olarak tutulur,
çemberin elma, be elma, alt elma, yedi elma, sekiz elma, dokuz elma, on
alma, mor alma, fil fili çek dili, bir kov, iki kov, üç kov, dört kov,
kysna
gelindiinde be kov, alt kov, yedi kov, sekiz kov, dokuz kov, on kov, son kov.
ise, üç parmak lk adm atldnda bir elma, ikinci admda iki elma eklinde
arasnda döndürülerek atlr. tekerleme söylenerek ilerlenir. Kovla mut vurulup mutun dikildii
yerden gittii yere kadar saylr. Eer oyuncu mutu, tekerlemeyi
Dizme Oyunu: Oyuna balamadan önce oyuncu says belirlenir bir seferde bitirecek ekilde uzaa götüremediyse, mutun en
ve herkes iki veya üç tane ak koyar. Bu oyunda da ilk oynayan,
enekesini götürüp istedii yere koyar. lk oyuncu isabetli son gittii yerde tekerleme de sonlanr. Oyuncuya bir sonraki
turda sra geldiinde kovla mutu tekrar vurur. Mutun gittii yere
atamad takdirde sra dier oyunculara geçer. Eer isabetli
attysa ve enekesi talar (an düz olan kenar) geldiyse tüm kadar sayarken önceki turda tekerlemede kald yerden devam
eder.
aklar alr. Eer eneksi kazak (an hafif çukur olan kenar)
geldiyse, aklardan hiçbirini alamaz ve sra dier oyuncuya Oyun bu düzende devam eder. Tekerlemeyi ilk önce
geçer. Oyuncunun enekesi, tok (an çukur olan yüzünün tamamlayan birinci olur ve oyun sona erer. Oyunu en son bitiren
kar taraf) geldiyse ve vurduklar arasnda da tok gelen varsa, oyuncuya herhangi bir ceza uygulanmaz. Birinci olana ise bir
oyuna katt aktan fazlasn almamak artyla kazanr. Daha zmbh yani bir say verilir.
sonra kazand aklar elinde toplar, be ta oynar gibi havaya
atar. Yine enekesi talar gelirse, hepsini alr, kazaksa hiçbirini
alamaz. Eer ak tok veya çk eklinde düerse, oyuna DOMUZ ÇUKURUNA TOP SOKMACA
katt ak saysnca tok veya çk gelenleri alr. Geni ve düz bir alanda kz ve erkek çocuklar tarafndan
Çkbirler Oyunu: Bu oyunda ak says sabittir. Be veya alt beraberce oynanr. Oyunca 5 adet denek ve 5 adet ipten
akla oynanr. Bu oyunda önemli olan nokta, talar ve tok sarlm top eklindeki ip yumadr. Oyuncak hazrlanrken;
atabilmektir. Talar veya tok atabilen oyuncu aklarn hepsini bir yumak ip, top eklinde sarlr ve topun dalmamas için
alr. Kazak veya çk atan oyuncu hiçbirini alamaz ve srasn çevresinde ate gezdirilerek iplerin birbirine yapmas salanr.
kaybeder. Bu oyun, bazen parayla da oynanr. Denekler içinse erik, kzlck, vb. sert aaçlardan uygun
kalnlkta ve uzunlukta dal kesilerek kabuk ve budaklar soyulur.
Ardndan sopalar istenilen renkte boyanr. Topa rahat vurmak
KOV OYUNU için sopann ucuna tahta parça çaklr ve denek tamamlanm
olur.
Sokakta düz bir alanda kz ve erkek çocuklar birlikte oynar.
Oyuncaklar, Kov ad verilen tahta parçalar ve Mut ad Domuz Çukuruna Top Sokmaca oyunu 5 kii ile oynanr. Yarm
verilen bir adet kozalaktr. çember üzerinde çeitli aralklarla dört adet çukur kazlr.
Oyuna balamadan önce çöp çekilir ve ksa çöpü çeken ebe
Dört kiiyle oynanan Kov oyununa balamadan evvel, oyuna ilk olur. Dier dört oyuncu da kendi çukurlarnn banda ellerinde
kimin balayacan belirlemek için u üç tekerlemeden birisi denekleriyle beklerler. Ebe, yarm çemberin merkezinde
söylenir: yuman sürerek oyunculardan birinin çukuruna bu yuma
Epepe altn epe, / Süt kara sümük kara, / Aynz boynuz, / sokmaya çalr. Çukurun banda bekleyen oyuncu da
Seksen, doksan, yüz buna engel olmaya çalr, yuma kendi elindeki denekle
çukurundan uzaklatrmak için çabalar. Ebe, yuma hangi
Eveleme, develeme, / Defe kuu kovalama, / Lastii lember, / oyuncunun çukuruna sokarsa yeni ebe o olur.
Kadife de bülbül, / Çkana da sümbül
Ya unda ya unda / leen rbk / Lüle çbk banda Kaynak: Türkiye de 2004 Yılında Yaşayan Geleneksel Çocuk Oyunları
Hazırlayanlar: Prof. Dr. Öcal Oğuz, Araştırma Görevlisi Petek Ersoy
Tekerleme tek bir kii kalana kadar söylenmeye devam eder. Bu kitap Gazi Üniversitesi Türk Halk Bilimi Merkezi Yayınıdır. 2005

ARALIK 2012 | ÇEVRE ve ŞEHİR | 93