Page 80 - CIS_1

orada yaşayan parsın hayvan coğrafya-
sı bakımından önemi büyüktür.
Tchihatcheff’in büyük seyahat kitabın-
da, 1850 yılında kendi avladığı parsın
resmi bulunmakta ve Panthera Pardus
Tulliana Valenciennes adı verilen bu
ırkın, Küçük Asya’dan takriben Trans-
kafkasya’ya kadar yaşadığı kabul edil-
mektedir. Charles Danford’un 1875 ve
1879 yılındaki seyahatlerinden edindiği
bilgilere göre; 20 Kasım 1879’da Osma-
niye yakınında Gavur Dağı’nda vurulan
dişi bir parsın baş ve gövde uzunluğu
takriben 150 cm, kuyruk uzunluğu 94
cm, omuz yüksekliği 66 cm’dir. Buna
ait kafatası ile iskelet 1931’de Whittal
tarafından Karacahisar’da vurulmuş
bir parsın postu ile birlikte Britanya
Natural History müzesindedir. 1942
malar yapıldığı düşünülürse, Anado- yılında İzmir ili Urla ilçesi dağlık ala-
lu’muzda hatırı sayılır miktarda kapla- nında bir çoban tarafından yavru pars
nın bulunmuş olduğu anlaşılmaktadır. yakalanmış ve İzmirli tanınmış avcılar-
Kaplanın Siirt ve Hakkari arasındaki dan Murat Türkmenoglu’na satılmış-
bölgede yakın zamana kadar yaşadığı, tır. Murat Türkmenoglu tarafından 9
daha sonra bu bölgelerden hiçbir ihbar ay bakılan pars büyüyünce İzmir Hay-
alınamadığı bilinmektedir. Bu durumu vanat Bahçesi’ne armağan edilmiştir.
büyük yırtıcıların zaman içerisinde gü- İzmir Hayvanat Bahçesi’nde gösterime
neye doğru çekilmelerine bağlamak sunulan esaret altındaki “zoza” adlı
mümkün olabilir. parsın fotoğrafı, 1946 yılında İstanbul
Üniversitesi fotoğrafçısı Cafer Türk-
PARS: M.Ö. 51 yılında Roma hüküme- men tarafından çekilmiştir. Atatürk
tinin Kilikya valisi olarak, Anadolu’nun Orman Çiftliği Ankara Hayvanat Bah-
Toros-Antitoros, Amonos Dağları ile çesi fil damı denilen binanın 2. katın-
deniz arasındaki güney doğu bölgesi- daki tahnit edilmiş Anadolu parsı, 1952
nin idaresini verdiği, Cicero’nun Coe- yılında Aydın ili Dilek Yarımadası Dilek
lius’a yazdığı mektuplara göre; Anado- Dağı’nda, Kırkbasamak mevkiinde,
lu’da parsların avlanması çok önemli Güzelçamlı köyünde, Afyonlu Mehmet
bir hal değildir. Bu avlanmalar Likya (Mehmet Karabulut) kapanla yakala-
(doğu güneyin çıkıntı halindeki kısmı), mıştır. Ankara Hayvanat Bahçesi’nde
Lokonya (Toroslarla Konya arasında- 6 yıl yaşamıştır. Adı “Efe” konmuştur.
ki kısım) ve Kilikya’dadır. Bu gün de Tam boyu (burun ucundan kuyruk ucu-
DOĞADA BİR TÜRÜN parsların yaşamış veya muhtemelen na kadar) 170,5 cm’dir.
bulunacakları yerler, bu eski eyalet-
FERT SAYISI BELLİ lerin içindedir. Plini- us gibi diğer Anadolu parsının yaşadığı yerleri tes-

BİR DÜZEYİN ALTINA bazı yazarlar da küçük pit çalışmaları 1953 yılında, İzmir’in
İNDİĞİNDE ARTIK Asya’da par- hinterlandında Tire
sın
civarındaki Güme
mevcut
NESLİN DEVAMLILIĞI olduğunu işa- Dağları’ndan baş-
TEHLİKEYE GİRMİŞ ret etmişlerdir. layarak Aydın
Dağı, Efes Hara-
Anadolu için ende-
DEMEKTİR. mik olan ve çok eski beleri de dahil
zamanlardan beri olmak üzere

78 ÇEVRE, NSAN ve EHR | Ekim 2017 | Say 16