Page 33 - index

ARV KAYITLARINDA

HALEP Zeynel Abidin TÜRKOĞLU

Halep, Suriye’nin ikinci büyük şehri, Ku- veba salgını ve sık sık şehri harabeye vesile olmuştur. Modern batı devletleri
zey Suriye’nin en önemli şehri ve kendi çeviren deprem gibi felâketlerden de kendi sistemlerini bu uygulamaları ör-
adını taşıyan ilin merkezi olup Anado- kurtulamamıştır. nek alarak oluşturmuşlardır.
lu’dan Mezopotamya’ya ve Akdeniz’den
İran’a giden ana yolların kavşak nok- Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü 1847 yılında modern tapu sistemi yani
tasında kurulmuştur. Bu dikkat çekici geçmişi Orhan Gazi’ye kadar giden Def- mülkiyet rejimine geçilinceye kadar
coğrafî konumu dolayısıyla kervanların terhaneye dayanmaktadır. TKGM Arşiv tutulan bu kayıtlar devletin kalkınma-
uğrak yeri olmuş, bunun sonucunda Dairesi Başkanlığı’nda Osmanlı dev- sının, yatırımlarının, askeri yapılanma-
ticaretle zenginleşip medeniyette yük- letinin askeri, mali ve idari kayıtlarının sının ve ekonomisinin planlanmasında
selirken sık sık aynı yollardan sefere tutulduğu Tapu Tahrir Kayıtların %20’si en önemli argümanlar olmuştur. Mu-
çıkan orduların tahribatına ve yağmala- bulunmaktadır, %80’i ise Devlet Arşivle- fassal, İcmal, Evkaf, Ruznamçe, Der-
rına mâruz kalmıştır. ri Genel Müdürlüğü Osmanlı Arşivinde dest, Cebe, Mustahfızan ve Anadou ve
muhafaza edilmektedir. Bu kayıtlar Os- Rumeli Yoklama defterleri olarak ad-
Halep’in kaderinde hep savaş hep yağ- manlı devletinin 500 sene boyunca sü- landırılanlar ve değişik belgelerin bu-
ma hep yıkım var olmuştur. Bunun ne- per güç olmasını sağlamıştır. Düşmana lunduğu kayıtlardan 3494 adedi Baş-
deni yukarıda da geçtiği üzere stratejik korku, dosta güven vermiştir. Devletin kanlığımızda bulunmaktadır.
ve ekonomik konumudur. 637’de Ebu mekanizmalarının düzgün çalışma-
Ubeyde bin Cerrah tarafından İslam sını ve seferlerde de büyük başarılar Halep’e ait arşivimizde 15. ila 17. yüz-
toprağı olan ve 1516’da başla- sağlanma- yılları ihtiva eden Osmanlı Devletinde
yan Osmanlı yönetimine ka- sına askeri, idari ve mali amaçla yapılan nü-
dar 20 kez el değiştiren Halep fus, arazi kullanımı ve gelirlerin tespiti
genel anlamda kalkınmışsa ile bu yazımlara dayanılarak gelir kay-
da açlık, kıtlık, bazen günde naklarının tutulduğu, mülkiyet öncesi
500 kişinin ölümüne dönemi kapsayan, araştırmaya açık
sebep olan olan 4 adet Mufassal, 2 adet İcmal, 2
adet Derdest, 1 adet Evkaf, 155 adet
Ruznamçe ve muhtelif yerlerde
birlikte tutulan 4 adet CBE,
1 adet Yurtluk Ocaklık
Tevcihi, Dizdaran ve
Mustahfızan-ı
Kal’a-ı Anado-
lu olmak üze-
re toplam 170
adet tapu tah-
rir defteri bu-
lunmaktadır.

31
Say 15 | Aralk 2016 | Çevre, nsan ve ehir