Page 40 - Çevre, İnsan ve Şehir - Sayı 11

Biyolojik olarak birikim özelliine Ayrca, KOKlar besin zinciri arac- yapld alanlara yakn yerlerde ya-
sahip olmalar nedeni ile, KOKlar lyla insanlara da geçmekte olup, ayan insanlar içtikleri sular ve so-
kronik olarak toksiktir (zehirlidir) ve anneden çocua aktarlmakta ve ba- luduklar hava ile bu kimyasallara
insanlar ve doal hayat üzerinde cid- klk, sinir ve üreme sistemi üze- maruz kalmaktadrlar. Bebekler ve
di uzun süreli salk problemlerine rinde önemli etkilerde bulunmakta çocuklar bu kimyasallara kar çok
sebep olurlar. KOKlarn yaratt ha- ve kansere yol açtklarndan üphe- daha hassastrlar ve anne sütü ile
sarlarn kantlar hayvanlarda daha lenilmektedir. daha hayatlarnn ilk günlerinde bu
sk görülmesine ramen insanlarda kimyasal maddelere maruz kalarak
özellikle karacier hasar, baklk Bu kimyasallarla mücadele sadece ileride ciddi salk sorunlar yaaya-
ve üreme sistemi rahatszlklarnda ülkemizde deil dünyada büyük bir bilirler.
da rol oynamakta ve çocuk geliimini titizlikle sürdürülmekte olup bu kim-
olumsuz etkileyerek ölümlere de ne- yasallarn insan sal ve çevreye Ayrca, tarm sektöründe çalanlar
den olmaktadr. olumsuz etkilerini azaltmak amacy- ve çiftçiler de özellikle pestisit grubu
la Stockholm Sözlemesi, ülkemizin bitki koruma ürünlerinin uygulanma-
KOKlar konvansiyonel hava akmlar, de dahil olduu 179 ülke tarafndan s esnasnda bu kimyasallara maruz
buhar döngüsü ve birikim yollar ile onaylanmtr. kalabilmektedir.
uzun mesafeler katedebilirler. Tro-
pik scaklklarda buharlaan KOKlar Kullanm ve maruziyete dikkat Anne sütü
yüksek irtifaya ulaabilir ve daha dü-
ük scaklklarda özellikle kutuplarda Kalc organik kirletici kimyasallara Anne sütünün yeni doan bir bebek
younlaarak hiçbir ekilde üretilme- maruziyetin en önemli kayna gda- için ne kadar önemli olduu gün geç-
dii ya da kullanlmad halde bu böl- lardr. nsanlar, özellikle ya içerii tikçe daha iyi anlalmaktadr. Anne
gelerde birikme özellii gösterirler. yüksek olan et, balk, kümes hay- sütünün içeriinde ise annenin vü-
vanlar, süt ve süt ürünlerinin tüke- cudundan dorudan süte aktarlan
Dolaysyla, insanlar, yaban hayvanla- timiyle ve günlük tüketilen sebze ve ya doku da önemli bir miktar tekil
r ve dier organizmalar KOKlara pek meyvelerde olabilecek pestisitlerin etmektedir.
çok durumda nesiller boyu sürebilen kalntlar eklinde bu kimyasallar
uzun zaman süreleri boyunca maruz vücutlarna alrlar. Konu ile ilgili olarak yaplan çalma-
kalmakta ve sonuçta hem akut, hem larda, KOKlarn anne sütünden be-
de kronik olarak toksik etkiler mey- Bunlarn yan sra endüstriyel üre- bee ya da plasenta yolu ile dorudan
dana gelmektedir. timler, atk yakma gibi faaliyetlerin fetusa geçerek vücutta birikmeye ve

38 ÇEVRE, NSAN ve EHR | ARALIK-2 2015
|