Page 248 - Çevre Şehir ve İklim Dergisi - Özel Sayı

Dünyada ve Türkiye’de Yağmur Suyu Hasadı Çalışmaları

Antep fıstığı ve İzmir’de zeytin yetiştiriciliğinde mikro havza su hasadı
tekniklerinden yarı dairesel seddeler kullanılmıştır. Ayrıca, Konya’da yürütülen
ağaçlandırma çalışmalarında eş yükselti ve kaş seddeleri için deneme planları
oluşturulmuştur. Çerezlik kabak, kuru fasulye, nohut, karpuz ve kavun gibi
gelir getirici türlerde sırta karık mikro havza su hasadı yöntemleri uygulanmış
ve bu yöntemlerin kullanıldığı tarımsal ürünlerde verim artışı gözlenmiştir
(Yıldırım, 2022). Türkiye’nin farklı bölgelerinde çeşitli devlet kurumları ve
üniversiteler tarafından da benzer çalışmalar yürütülmektedir. Toprak Gübre
ve Su Kaynakları Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü tarafından yürütülen
Yarı Kurak Alanlarda Mikro Havza Su Hasadı Uygulamalarının Toprak Nemine
Etkilerinin Belirlenmesi projesi ile deneme sahası kurulmuş ve kontrol sahası
ile mikro havza tekniklerine ilave olarak, malçlama uygulamasının, kontrol
sahasına göre toprak nemini arttırdığı görülmüştür (Cebeci vd, 2017).
Mikro havza su hasadı dışında, çatı, balkon, teras ve geçirimsiz yüzeylerden
hasat edilen yağmur suyunun kirleticilerden arındırılarak temiz su kaynağı
olarak kullanılabileceği belirtilmektedir. Ülkemizde en eski çağlardan
günümüze kadar gelen bir su toplama kültürü olduğu ifade edilmiştir
(Selimoğlu ve Yamaçlı, 2022). Bu anlamda sarnıçlar, kuyular, su kanalları, su
kemeleri ve bentlerin varlığı dikkat çekmektedir. Özellikle Anadolu’nun hemen
hemen her bölgesinde yer alan sarnıç ve kuyular su depolama konusunda Türk
toplumunun hassasiyetini yansıtmaktadır. Geçmişten günümüze ise Türkiye
nüfusunda büyük bir değişim yaşanmış bu ise su korunumu ile ilgili faaliyetlerin
önemini arttırmıştır. İklim değişikliği ile beraber suyu merkezine alan çalışmalar
Türkiye’de gün geçtikçe önem kazanmaktadır. 2021 yılında Çevre ve Şehircilik
Bakanlığı tarafından yayımlanan “Planlı Alanlar İmar Yönetmeliği” ile, 2000
m²’den büyük parsellerde yapılacak yapıların mekanik tesisat projelerinde
çatı yüzeylerinden toplanacak yağmur suyunun gerektiğinde filtre edilerek bir
tankta toplanması ve tuvalet sifonlarında kullanılması zorunlu hale getirilmiştir.
Ayrıca, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından yayımlanan “Gri Su ve Yağmur
Suyu Toplama Sistemleri Uygulaması” başlıklı raporda, bu konuyla ilgili adımlar
ve yol haritası sunulmuştur. Raporda, T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı’nın “Su
Kaynaklarında İklim Değişikliğine Uyum Projesi” kapsamında, yağmur suyu
hasadı, gri su kullanımı ve su fiyatlandırması konularında çalışmalar yürüttüğü
ve bu projeye 30 büyükşehir belediyesinin dahil olduğu belirtilmiştir. Doğal
Hayatı Koruma Vakfı (WWF-Türkiye) tarafından Büyük Menderes Havzası’nda
başlatılan “Yağmur Suyu Hasadı” projesiyle suyun verimli kullanımı için
sürdürülebilir bir model geliştirilmesi hedeflenmiştir.
İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) Ayazağa Kampüsü›nde 2015 yılından
bu yana yağmur suyu hasadı yöntemi uygulanmakta olup, araç yolundaki
geçirimsiz yüzeylerden toplanan yağmur suyu, biyolojik kanallara
yönlendirilerek ekosisteme daha temiz bir şekilde kazandırılmaktadır.

247
Özel Sayı / 2024