Page 312 - Çevre Şehir ve İklim Dergisi - Sayı 4

Kentsel Dönüşümde Afetlere Dirençli Yapılar

3.4. Yapı Güvenliği Kavramı ve Önemi

Yapı güvenliği, bir yapının insanların hayatını ve mal varlığını koruma
yeteneğini ifade eder. Güvenli yapılar, doğal afetlere (deprem, sel, fırtına vb.)
ve insan kaynaklı tehlikelere (yangın, patlama, yapısal çökme vb.) karşı yapıyı
ve içindekileri korumayı amaçlamaktadır. Yapı güvenliği yapı tasarımı, malzeme
seçimi, inşaat süreci, bakım ve denetim gibi bir dizi faktörü içermektedir. Aynı
zamanda yapı güvenliği, ekonomik etkileri azaltarak, kaynakların daha etkili ve
sürdürülebilir kullanımını teşvik etmektedir.

3.5. Yapıların Afetlere Karşı Dayanımı
Yapıların afetlere karşı dayanım seviyesi, yapıların bir afet durumunda ne
kadar zarar görebileceğini ve işlevlerini sürdürebilme kapasitesini belirler.
Yapıların dayanım düzeyi, yapısal özellikler, inşaat malzemeleri, tasarım
standartları ve yerleşim yerinin afet riski gibi faktörlere bağlıdır. Afetlere
dayanıklı yapılar, etkili tasarım ve yapısal güçlendirme teknikleri kullanılarak
daha dayanıklı hale getirilebilmektedir.
Türkiye’de çok sık görülen depremler, yapılar için en önemli afet
risklerinin başında gelmektedir. Yapıların depreme karşı dayanım düzeyi
yapısal sistemlerin sünekliği, temel ve zemin koşulları, yapı malzemelerinin
dayanıklılığı ve tasarım standartları gibi faktörlere bağlıdır. Depreme
dayanıklı yapılar, deprem etkilerine karşı dirençli olacak şekilde tasarlanır ve
imalatında yapısal güçlendirme yöntemleri kullanır. Bu yöntemlerden birisi,
moment çerçevelerinin güçlendirilmesidir. Bu sistemler çaprazlı çerçevelere
dönüştürülmek veya taşıyıcı sisteme betonarme perde duvarlar eklemek
suretiyle güçlendirme yapılır (Şekil 15). Bazen mevcut kolonların ek yerlerinin
de güçlendirilmesi gerekebilir (FEMA P-154, 2015).

Şekil 15. Betonarme Yapının Dış X-Çaprazlı
Çelik Çerçeveler İle Güçlendirilmesi (FEMA
P-154, 2015)

Yıl 2 / Sayı 4 / Temmuz 2023 297