Page 262 - Çevre Şehir ve İklim Dergisi - Sayı 4

Afet Yönetiminde Yeni Bir Model:
Türkiye Ulusal Risk Kalkanı Modeli
3.2. Yerinde Dönüşüm Projesi

7 Temmuz 2023 tarihinde Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı
Mehmet Özhaseki tarafından kamuoyuna ilan edilen “Yerinde Dönüşüm
Projesi” deprem bölgesinde konut yapım sürecini hızlandıracak, vatandaşların
yaşam alanlarıyla bağlarını yeniden kuracak yeni bir kentsel dönüşüm
finansman modelidir. Bu projeye göre, ev ve iş yerlerini kendileri yapacak olan
depremzedelere, konutlar için 500 bin lira hibe ve 500 bin lira kredi, işyerleri
için ise 250 bin lira hibe ve 500 bin lira da kredi desteği verileceği, kredilerin
2 yıl ödemesiz, toplamda 10 yıl vadeli ve faizsiz olacağı da belirtilmektedir.
Ayrıca hak sahiplerinin hibe ve kredi imkânından faydalanmasını kolaylaştırmak
üzere de bölgede 22 noktada “Yapım ve Dönüşüm Ofisi” kurulması da
kararlaştırılmıştır (Özhaseki, 2023a).

4. Türkiye Ulusal Risk Kalkanı Modeli
Kahramanmaraş merkezli depremler başta olmak üzere, muhtemel
Marmara Depremi, iklim değişikliği kaynaklı sel, yangın, kuraklık, göç gibi
diğer afet risklerine karşı Türkiye’nin karşı karşıya olduğu tüm afet riskleriyle
mücadele etme konuları daha da önemli hale gelmiştir. Şehirlerimizin ve
toplumumuzun tüm maddi ve manevi değerleriyle birlikte “afetlere karşı
dirençli” hale getirilmesinin ötelenmez bir sorun olduğu bir kez daha
Kahramanmaraş depremleri ile teyit edilmiştir. Kentsel dönüşümden sosyal
konut projelerine, atık yönetiminden millet bahçelerine, ekolojik koridorlardan
altyapı yatırımlarına, akıllı şehirlerden yapı işleri ve teknolojilerine kadar tüm
alanlarda bilim ve bilim insanları yürütülen çalışmaların paydaşı olmuştur. Yine
Kahramanmaraş depremleri sonrası oluşan durumun çevre, şehircilik ve iklim
değişikliği perspektifinden izlenmesi ve yönetimi ile şehirlerimizin ihyası ve
yeniden inşası sürecinde uygulanacak politikaların belirlenmesinde her zaman
olduğu gibi bilim ve bilim insanlarıyla her zaman aktif rol üstlenmişlerdir.
Bu çalışmalar ışığında alanında uzman isimlerden oluşan disiplinler arası bir
kurulun oluşturulması kararlaştırılmıştır (ÇŞİDB, 2023a).

4.1. Türkiye Ulusal Risk Kalkanı Modelinin Kuruluş Amacı ve Gerekçesi
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı kentsel dönüşümden sosyal
konut projelerine, atık yönetiminden millet bahçelerine, ekolojik koridorlardan
altyapı yatırımlarına, akıllı şehirlerden yapı işleri ve teknolojilerine kadar tüm
çalışmalarında her zaman bilim ve bilim insanlarımızla birlikte hareket etmiş,
bu anlamda bilimi müreffeh Türkiye’nin müreffeh şehirlerinin geleceği için
dayanak noktası olarak kabul etmiştir. Kahramanmaraş Depremleri sonrası
oluşan durumun çevre, şehircilik ve iklim değişikliği perspektifinden izlenmesi
ve yönetimi ile şehirlerimizin ihyası ve yeniden inşası sürecinde uygulanacak

Yıl 2 / Sayı 4 / Temmuz 2023 247