Page 165 - Çevre Şehir ve İklim Dergisi - Sayı 3

Abdüssamet Aydın - Necati Cem Aktuz

3. Ülkemizde ETU Uygulamaları Kapsamında “Anadolu Bozkır Ekosisteminde
Ekosistem Tabanlı (ETU) Tarım Uygulamaları Projesi”

Küresel boyutta iklim değişikliğinden en çok etkilenmesi beklenen
bölgelerden biri olan Akdeniz Havzası’nda yer alan Türkiye’de kuraklığın geniş
bölgelerde hissedileceği ve aşırı sıcak günlerin sayısının artacağı ve tarımsal
üretimde önemli oranlarda azalışlar olacağı öngörülmektedir. Tarım ve Orman
Bakanlığı’nın İklim Değişikliği ve Tarım Değerlendirme Raporu’nda Türkiye’nin
iklim değişikliği nedeniyle önümüzdeki süreçte afetlere daha çok maruz
kalacağı ve 2050 yılına kadar tarımsal verimlilikte %2 ile %13 arasında azalma
olacağı öngörülmektedir.
Tarım sektöründe iklim değişikliğinin olumsuz etkilerini bertaraf etmek
ve uyum kabiliyetini artırarak ürünlerde verim ve kalite kayıplarını en aza
indirmek amacıyla bozkır alanlarının özel olarak ele alınması gerekmektedir.
Çünkü Türkiye kurak alanlarının büyük bölümünde bozkır (step) vejetasyonu
gözlemlenmektedir (Çetik, 1985) ve bu nedenle iklim değişikliği ile birlikte
yağış rejimindeki değişiklikler kendisini kuraklık, don, sel gibi afetlerle kurak-
yarı kurak alanlarda daha fazla göstermektedir.
2018 yılında hazırlanan Anadolu Bozkır Ekosistemleri İçin İklim Değişikliğine
Ekosistem Tabanlı Uyum Stratejisi’ne göre “Orta ve Doğu Anadolu bozkır
ekosistemleri, biyoçeşitlilik alanları olması ve yukarı platolar, dağlık alanlar ve
havzalarda yüksek endemik tür barındırması nedeniyle önemlidir. Anadolu
bozkır ekosistemi; farklı seviyelerdeki karmaşıklıkla ve küresel, ulusal ve
bölgesel ölçekte dönüşmüş doğal ekosistemler olarak yarı-doğal ve tarım
ekosistemi olarak sınıflandırılabilir.”
Türkiye’de gerçekleştirilen Türkiye’nin Bozkır Ekosistemlerinin Korunması
ve Sürdürülebilir Yönetimi Projesi’nin sonuçlarına göre “Bozkırlar, Türkiye
doğasında en önemli ve en hassas ekosistemlerden biridir. Türkiye’deki bozkır
ekosistemleri doğal bozkırları, çayırları, tarım alanları ve meraları içermekte
ve yaklaşık 32 milyon hektarlık bir alanı kaplamaktadır. Bozkır ekosistemleri
Doğu, Güneydoğu ve İç Anadolu Bölgelerinde yaygın olarak, Ege ve Akdeniz
Bölgelerinde ise yüksek dağ sistemlerinde görülmektedir. Türkiye’deki bozkır
ekosistemleri, habitat kaybı ve bozulumu, üretim alanlarının aşırı kullanımı ve
iklim değişikliği tehditleri ile karşı karşıyadır.”
Ekosistem tabanlı uyum faaliyetlerinin ülkemizde öncelikle bozkır alanlarında
uygulanması ve yaygınlaştırılmasının gerekliliği ulusal gıda güvenliği açısından
dikkate alınmalıdır. 2016-2018 yılları arasında Türkiye Cumhuriyeti ve Avrupa
Birliği tarafından finanse edilerek Tarım ve Orman Bakanlığı ile Birlemiş Milletler
Gıda ve Tarım Örgütü Orta Asya Alt Bölge Ofisi (FAO-SEC) ortaklığında
“Anadolu Bozkır Ekosisteminde Ekosistem Tabanlı (ETU) Tarım Uygulamaları
Projesi” yürütülmüş ve nihayete erdirilmiştir. Projenin amaçları:

150 Çevre, Şehir ve İklim Dergisi