Page 169 - Çevre Şehir ve İklim Dergisi - Sayı 3

Abdüssamet Aydın - Necati Cem Aktuz

Türkiye biyoçeşitlilik açısından oldukça zengin bir ülkedir ve bu çeşitlilik
içerisinde yer alan türlerin önemli bir kısmı endemiktir. Hayvan çeşitliliği
ve endemik türlerin büyük bir kısmı Doğu ve İç Anadolu’nun bozkır
ekosistemlerinde bulunmaktadır. Türkiye’de bulunan bozkır ekosistemleri
bugünkü durumlarına büyük ölçüde, yüz yıllardır süregelen antropojenik etkiler
neticesinde gelmiştir. “Bozkır ekosistemi günümüzde de, tarımsal üretim,
arazi dönüşümü, yanlış ağaçlandırma, ormansızlaşma ve kentsel gelişme
gibi insan etkinliklerinden dolayı ileri derecede tehdit altındadır” (Tarım ve
Orman Bakanlığı, 2022). Ekosistem yönetiminde, hem insan kullanımlarını hem
de iklim değişikliğinin etkilerini azaltmak için çevresel, ekonomik ve sosyal
perspektiflerle bütünleşik yaklaşımlara ihtiyaç vardır.
Bütünleşik bir yaklaşım olan “Ekosisteme Tabanlı Uyum (ETU)” faaliyetleri,
tarım sektörü üzerindeki iklim değişikliği etkilerini değerlendirmek ve iklim
değişikliğine uyum için önlemler sağlamak amacıyla, özellikle bozkır alanlarıyla
ilgili sektörlerde politika, program, faaliyet ve planlama süreçlerine dahil
edilmek bakımından önemli bir fırsat olarak görülmelidir.
Türkiye bozkırlarında ETU uygulamalarından koruyucu tarım, rüzgarlıklar, su
hasatı, tarımsal ormancılık, tarımsal silvopastoralizm gibi yenilikçi gibi görünen
aslında yüz yıllardır bozkır alanlarında uygulanan faaliyetler sadece iklim
değişikliğine uyum için değil sürdürülebilir tarımın tesis edilmesi için elzem
olan uygulamalardır.
Geleneksel tarımdan ETU’ya geçiş belirli bir süreç gerektirecektir
ancak sahada birincil üretici durumunda olan çiftçilere yapılacak eğitimler,
demonstrasyonlar ve teşvikler ile bu sağlanmalıdır.
Sonuç olarak, 2022-2036 yıllarında uygulanacak olan “Anadolu Bozkır
Ekosistemleri İçin İklim Değişikliğine Ekosistem Tabanlı Uyum Strateji Belgesi”,
ülkemizde yaşanması muhtemel iklim değişikliğinin tarım sektörü üzerinde
oluşturacağı olumsuz etkilerin en aza indirilmesi açısından hem bir zorunluluk
hem de bir fırsat olarak değerlendirilmelidir. Birçok kurum ve kuruluşun
görev ve sorumluluğu bulunan söz konusu Strateji Belgesi çok paydaşlı bir
yaklaşımla ele alınmıştır. Bu kurum ve kuruluşların stratejide yer alan eylemleri
yerine getirmesiyle, öngörülen sürede bozkır ekosistemlerinde sürdürülebilir
tarım tesis edilebilir ve iklim değişikliğine uyum ile birlikte gıda güvenliğimiz
sağlanabilir.

Kaynakça

CBD (1992). "United Nations Convention on Biological Diversity". Article 2.
CBD (2009). "United Nations Convention on Biological Diversity. Connecting
Biodiversity And Climate Change Mitigation And Adaptation: Key Messages From

154 Çevre, Şehir ve İklim Dergisi