Page 31 - Çevre ve Şehir Dergisi - Sayı 15

Bat toplumlar, moderniteden postmoderniteye geçileri ile birlikte bir çok toplumsal
yapnn da deimesini göze aldlar. Bütün bu geçileri, toplumsal hareketten kültüre,
bilimden ehircilie kadar deiik safhalarda, ilgili kuramclarda tartmaya baladlar.
te hzla gelien bu olaylara zaman mekan skmas adn verdiler.

Çevre ve ehir: Mehmet A. Kahraman: mekan s k mas ad n verdiler. letiim
Mekânsal planlamada s n r nedir peki? Me- imdi bunu biliyorsunuz; Bat toplumlar , teknolojilerindeki ve, ula m teknolojile-
sela enteresand r ki sosyalist ütopyac lar 18. moderniteden postmoderniteye geçi leri rindeki geli melerle beraber zaman ve
ve 19 yüzy lda Avrupa da ehri planlarken ile birlikte bir çok toplumsal yap n n da s n r mefhumu ortadan kalkt , mesafe
özellikle zaman da planl yorlard. Yani bir ki- de i mesini göze ald lar. Bütün bu geçi - mefhumu ortadan kalkt . Dolay s yla biz-
inin sabahtan ak ama kadar geçen bütün leri, toplumsal hareketten kültüre, bilim- de planlamay biraz daha belirsizle en
zamann, saati saatine, dakikas dakikasna den ehircili e kadar de i ik safhalarda, dünyan n verileri alt nda, bu belirsizlikle
dizayn ediyorlar, u vakitte çay içecek, u ilgili kuramc larda tart maya ba ladlar. birlikte yapmaya çal yoruz.
vakitte dinlenecek, yemek yenilecek gibi te h zla geli en bu olaylara zaman Örnek veriyorum; bugün siz çok rahat bir
oldukça snrlayc, oldukça insan daraltan ekilde evinizde çal abiliyorsunuz. Yani o
bir anlay la bir taraftan insan eylemlerini, i yeri için büyük yap lar n gerekli görül-
insan özgürlü ü ile birlikte s n rlarken, di er letiim teknolojilerindeki dü ü bir dünyan n çok ötesindeyiz art k.
taraftan da mekan planl yorlard. Bugün iti- ve ulam teknolojilerindeki nsanlar evleri ile i yerlerinin aras ndaki
bariyle biz bu algnn çok daha ötesindeyiz. gelimelerle beraber mesafeyi aradan kaldrdlar neredeyse.
Halihazrda bu tip planlamalar diktatörlükle, Planlama da bu gerçeklerin bizi götürdü-
totaliter yap ile bir tutan bir zihinsel donan- zaman ve snr mefhumu ü yere do ru h zla gitmekte. Bu noktada
ma sahibiz. Yani bir tür planlamadan bah- ortadan kalkt, mesafe planlaman n bir aya belirsizlik üzerine,
setsek bile çok fazla s n rland r lm bir me- mefhumu ortadan kalkt. di er aya ise özgürlük üzerine yükselir.
kan alg mz yok. Ama di er taraftan ehrin
ilk kuruldu u noktada ki serbestimiz de yok. Dolaysyla bizde planlamay Biz bölgesel planlamaya bakt m z za-
Yani geli igüzel kurulan ilk ehirlerden ütop- biraz daha belirsizleen man, bu yapt m z planlamay bugün
yac sosyalistlerin ehir planlar ile arada bir için h zl treni de i in içine dahil ederek
yerdeyiz. Siz bu s n rlar içinde kendinizi ne- dünyann verileri altnda, bu yap yoruz. Yani yat r mlar dünyaya bak -
rede, hangi aralkta tanmlyorsunuz? Bunu belirsizlikle birlikte yapmaya mz dei tirirken, dei en dünya alg mz
biraz açar msnz? çalyoruz. da yat r mlar m z belirler hale gelmi
durumda. Di er bir deyi le; h zl tren

MART 2013 | ÇEVRE ve EHR | 31