Page 47 - Çevre ve Şehir Dergisi - Sayı 12

Marekeş
BÜYÜK MEYDANLI DİKTATÖR ŞEHİRLER… İNSANIN KADERİNİ YAZAN MÜELLİF ŞEHİRLER
Bahsedilen türden bir şehir medeniyet ilişkisi kurulabildiği gibi Bazı şehirlerin binalarının yapısal özellikleri de aynı etkiye
kolaylıkla şehir-insan ve şehir-kavram ilişkileri de kurulabilir. sahiptirler; kubbesi ve kalem şeklinde minarelerle süslü camilerde
Örnek vermek gerekirse, merkezinde büyük meydanlar bulunan okunan ezanların, kulaklarda oluşturduğu aşinalık şehrin sese
şehirler; Kadim Roma’dan bu yana diktatörlerin üzerlerine kendi yönelik bir tutumu olarak görülebilir. Kulakları ezana aşina olan
damgalarını vurduğu ve bu özellikleri ile anılan şehirlerdir. Kızıl insanların, ezan okunmayan şehirlerde nasıl bir şehir boşluğuna
Meydan ile birlikte Moskova; daha çok Stalin ile anılan bir şehir düştükleri kendi ifadeleriyle sabittir. Dolayısıyla her şehir
özelliğine sahiptir. Aynı zamanda İslam Şehri modern zamanlara insana, yapılarıyla, kültürüyle, konumuyla ve diğer özellikleriyle
ait olan meydan fikrini pek benimsemekle birlikte insiyaki bir doğrudan etki eder, desek pek yanılmış sayılmayız. Bir şehre
şekilde gelişen avlu kavramını hiç de dışlamamıştır. Bahsi geçen uzaktan baktığınızda onun siluetinde minare görüyorsanız onun
İslam Şehri; ortaya mabedi (camii) alacak şekilde genişleyen,
meydan yerine avluya önem veren ve çevreye ışınsal olarak Müslüman şehri, yok eğer haç görüyorsanız bir Hıristiyan şehri
yayılan yollar ile örülmüş olarak meydana gelmiştir. olduğunu kolayca anlarsınız.
İNSAN, ŞEHRİN KARAKTERİNİ KUŞANIR…
Şehirler bir insan için en merkezi öneme sahip olan mekân
özelliğine sahiptirler. Bizler insan olarak farkında olsak da
olmasak da yaşadığımız şehrin karakterini kuşanırız. Onun
kendine has dokusunun üzerimize sinmiş olduğunu dikkatli bir
gözle çok kolay bir şekilde görürüz. Konuşma dilimizin biçimlenişi,
şekil alışı, eğer varsa bir şive olarak bize şehir tarafından verilen
özelliklerin arasındadır. Şehrin konumu, yolları, çıkmaz sokakları,
parkları bahçeleri, apartmanları, diğer şehirlere olan uzaklığı ve
binalarının yapım tarzı bir insanın tekâmülü için önemli özellikler
olarak okunabilir. Denize kıyı olan bir şehrin insanının, denizle
alakası olmayan bir şehirde uzun süre kalması oldukça zordur.
Ve deniz bir ölçüde kendi tavrını ve özelliklerini kıyısında yaşayan
insana oldukça cömert bir şekilde yüklemekten kaçınmaz.
Moskova

ARALIK 2012 | ÇEVRE ve ŞEHİR | 47