Page 92 - index
P. 92
snmak ve yemek piirmek için ta ocak ve gömme dolaplar ile
tatan yaplm yekpare tezgâhlar bulunmaktadr. Mutfaklarn
zemin dö emeleri genellikle tatr.
Amasyada özellikle 19. yy sonras yaplarnda, sofa ve odalarda
görülen Lambalk/erbetlikler; duvarlarda iç bükey bir ni
eklindeki girintiler ile bunlarn tabanndan d yüzeye doru
taan ahap tabanlardan oluur. Bazlarnda dolaplarn orta
yüzeylerinde veya ocaklarn üst ksmlarnda yer alr.
Üst katlarda pencereler (Tür- Pencerelerin d hizalarnda, dardan bakldnda içerinin
koğlu, 2006)
görülmesini engelleyen ahap kafesler görülür. Günlük yaam,
evlerin iç mekânnda, sofa (hayat) etrafnda biçimlenen odalar
içerisinde geçmektedir. Bu odalarda genellikle ocak, erbetlik,
yüklük (gömme dolap), raf ve sedir gibi mimari elemanlar
bulunmaktadr. Evlerin mimari düzeninde merkezi sofalar ve
bunlara açlan odalar önceliklidir. Plan tiplerinde katlar arasnda
farkllklar dikkati çekmektedir. Sofalar bazen ortada, bazen
kö ede yer alr ve evi boydan boya ikiye ayrr. Evlerin içleri ahap,
ahap üzerine yaplm kalem ileri, alç ve madeni bezemelerle Lambalıklar (Türkoğlu, 2006)
süslenmitir. Özellikle tavanlar, kaplar, dolap kapaklar, pencere
kafesleri, merdiven korkuluklar, konsollar ve saçak silmelerinde Sekiler, dinlenme, bo zaman geçirme ve oturma gibi eylemlerin
yaygn biçimde ahap süsleme uygulanmtr. gerçekletirildii ahap elemanlardr. Genellikle odalarn pencere
Odalar arasnda kullanm açsndan bir farkllk genellikle önlerinde ve duvardan duvara bulunmakta, (I), (L), (U) eklinde
görülmediinden odalarda bulunan ocak, erbetlik, dolap, oday çevrelemektedir.
gusülhane ve seki evin tüm mimarisinin ayrlmayan parçalardr.
Sekiler, çkmalarn da sabit elemanlardr. Yaplarn sokaa bakan
Geleneksel Türk evlerinde olduu gibi Amasya evlerinde de çkmalarnda ve Yalboyu Konutlarnn rmak cephelerindeki
birkaç örnek dnda bamsz bir gusülhane bulunmad için, mekânlarnda sekiler vardr.
baz odalarda büyük ve geni olarak düzenlenmi olan yüklükler
gusülhane (banyo) olarak deerlendirilmitir. Seki, dö emenin biraz yükseltilmi yeridir. Genilii 75-105 cm.,
yükseklii 35-45 cm. arasndadr. Seki ölçüleriyle pencere duvar
Amasya evlerinde mutfaklar, konumlar açsndan konut alannn ilikisi çok iyi kurulmu olup, sekiye oturulduunda dars
dnda (avlu içerisinde) ve konut alannn içinde olarak iki tipte rahatlkla seyredilebilecek ekilde konumlanmtr. Baz yaplarda
yaplmtr. Avlu içerisinde bulunan mutfaklar özellikle avlu sekilerin alt bölümleri de dolap olarak kullanlmaktadr. Üzerlerine
giriine yakn yerde talkta, ev alan içerisinde olanlar ise zemin pamuklu ilte veya kilim serilerek, srt ve yanlarna yastklar
veya üst katlarda konumlandrlmtr. Mutfak mekân içerisinde konarak oturma mekân oluturulmutur.
90 ÇEVRE, NSAN ve EHR | OCAK-EKM 2015
|
