Page 133 - index

Osmanl mimarlk tarihinin zirvesi ve Mimar Davud Aadan sonra ser-
altn ça olarak görülen on altnc mimarân- hassa yani Hassa Mi-
yüzyl, bu yüzyln yaklak yars bo- marlar Ocann ba mimarlna
yunca Hassa Mimarlar Ocann ba getirilen Dalgç Ahmed Aa, yaklak
mimar olarak görev yapm ve gerek olarak on sene bu makamda kalm
bakentte, gerek farkl eyaletlerde pek ve Sultan III. Mehmed ile Sultan I.
çok mimari eserin yapmn veya de- Ahmed dönemlerinde ba mimarlk
netimini üstlenmi olan Mimar Sinan görevini yerine getirmitir. Ba mi-
ile özdeletirilmitir. Fakat on altnc marlk görevinden sonra beylerbey-
yüzyln son on üç ylnda iki farkl Os- lik makamna getirildii ve paala
manl mimari daha Hassa Mimarlar kadar yükseldii bilinmektedir. Bu-
Ocann bana getirilerek ba mi- güne ulaan eserlerinden ve ariv
marlk görevini yerine getirmitir. On kaytlarndan, bir dizi binann yapm
altnc yüzyl sonu ve on yedinci yüzyl ve onarmnda bulunmu, mühendis-
banda ina edilen yaplarn nicelik lik bilgisi kuvvetli bir mimar ve ayn
ve niteliinde, imparatorluun mali zamanda döneminin ahap sanat
açdan en zengin ve mimari açdan en örneklerinin en güzelleri arasnda
üretken dönemine rastlayan Mimar saylan sedef kakmal ahap eserleri
Sinann elli yllk uzun ba mimarlk ortaya çkarm olan baarl bir se-
döneminde ina edilen yaplanlara k- defkâr olduu anlalyor. Buna ra-
yasla, gözle görülür bir düü olduu men hayatnn pek çok bölümü, Sinan
kabul edilse dahi, bu eserler ve onlar dndaki pek çok Osmanl mimar
ina eden mimarlar da Osmanl kül- gibi, oldukça meçhuldür. 2
tür tarihinin bir miras ve parças ola- Nerede ve ne zaman dünyaya geldii
rak en az mimar Sinan kadar kymetli henüz bilinmeyen Mimar Dalgç Ah-
ve incelenmeye deerdir.
medin ad ilk olarak Dergâh- âlî
Mimar Sinann 1587de ölümünden çavular arasnda geçer ve dalgç
sonra yerine Mimar Davud Aa atan- lakabndan da anlaldna göre
m ve 1598 ylna kadar ba mimar- balangçta, Osmanl askeri siste-
lk görevinde bulunmutur. Davud minin Aknclar içinde bir gurubu
Aann ölümünden sonra yerine, tekil eden serdengeçtiler arasnda
Dalgç lâkabyla anlan Ahmed Aa bulunmas muhtemeldir. Dalklç
3
getirilmitir. Hayat ve eserleri hak- ve dalgç isimleri, Osmanl askeri
knda detayl bilgi içeren risaleleri de tekilatnda aknc fedailer için kul-
kapsayan pek çok dönem kayna sa- lanlrd. Ahmed Aann daha sonra
yesinde hayat ve mimarl hakknda Beylerbeyi olmas ve sefere gönde-
ayrntl bilgilere sahip olduumuz Mi- rilmesi, kendisinin daha önce orduya
mar Sinann aksine, onu takip eden intisab olduu savn güçlendirir ni-
bu iki ba mimar hakknda bu dere- teliktedir. Mimarlk görevi srasnda
4
ce detayl bilgilere sahip deiliz. Bu Dalgç Ahmed Çavu ismine, kaynak-
yaznn konusunu tekil eden Dalgç larda ilk olarak H. 999 tarihinde, Sul-
Ahmed Aann hayat hikâyesini, bir tan Bayezid Kökü yktrlarak yerine
Osmanl mimar ve devlet adam ola- ina edilen ve Sepetçiler Kökü diye
rak ald görevleri ve geride brakt anlan Yalkapsndaki kasrn inaa-
eserleri kaleme alan ve kendi döne- tnn maliye defterinde rastlanr. Bu
mine ait herhangi bir risale veya eser binann inasnda Dalgç Ahmed
mevcut deildir. Elimizdeki bilgiler, Aann ismi, baz satn alma ileriyle
yirminci yüzylda mimarlk tarihi hak- ilgili olarak geçer. Bundan yaklak
knda aratrmalarda bulunan birkaç be sene sonra, H. 1004 (1595-96)
aratrmacnn, ariv belgeleri, dönem senesinde Ahmed Çavu ismi kay-
tarihleri ve mimarn çalt eserlere naklarda suyollar nazr olarak geç-
dayanarak ortaya koyduu tespitler- meye balamtr. Mimar Sinann
5
den ibarettir. Bu makale de büyük ba mimarl srasnda Davud Aay
ölçüde, bu deerli aratrmaclarn suyolu nazr olarak beraberinde ça-
tespitlerinin derlenmesi ve deerlen- ltrd gibi, Davud Aa da Ahmed
6
dirilmesinden ibaret olacaktr. 1 Çavuu ayn görevde çaltrmtr.

OCAK-EKM 2015 | ÇEVRE, NSAN ve EHR | 131