Page 125 - index

Balarken
Leman Cevat Tomsu: Türk Mimar-
lnda Bir Öncü, 1913-1988 adl ki-
tap, Tomsunun kiisel öyküsünü
akademik ve uygulama çalmalarn
kapsayan bir ariv çalmas olarak
Nisan 2013te Mimarlar Odas ta-
rafndan yaymlanmtr (Resim 1).
Kurumsal arivler kadar, kiisel ar-
iv geleneinin de zayf olduu bir
kültürde buna benzer çalmalar
yapmak zorlu ve uzun bir çalma
gerektirdiinden, söz konusu kitap
da emek youn bir sürecin sonunda
ortaya çkmtr. Kitapta kullanlan
özgün fotoraf ve belgelerden baka
kaynaklara ulamak mümkün olma-
dndan, Tomsu üzerine yazarlardan
istenen bu makale çounlukla mo-
nograf niteliindeki kitaba referans
vermektedir (1).

Türkiyede Kadn Mimarlarn
Statüsü: 1934-2015
Leman Tomsu ve Münevver Belenin
ilk kadn mimarlar olarak Akade-
miden mezun olmalarnn üzerin-
den tam 81 yl geçmitir. Son yirmi
yldr mimarlk mesleindeki cinsi- Resim 1
yetçi kalplar sorgulayan çok sayda mezunlarn ise neredeyse tamamnn avantajl konumlarn korumaktadr.
yayn, aratrma ve kamuoyu bilgi- Odaya kaytl üye olduu görülmek- Bu nedenle, 20. yüzyln ikinci çeyre-
lenmesine ramen hala mimarlk tedir. Elbette bu rakamlar kaytl mi- inde Tomsu nun ve dier kadnlarn
disiplinindeki asimetrik güç dengesi marlarn sadece %20sinin kadn ol- bu alana giri koullarn iyi anlamak,
giderilememitir. Türkiyedeki mi- duu Amerikan mimarlk camias ile geçen 81 yllk süreçte nereden nere-
marlk okullarnn genelinde örenci karlatrdmzda oldukça olumlu ye geldiimizin hesabn yapmak aç-
saysnn cinsiyete bal dalmna bir tablo ile karlatmz söylemek sndan oldukça önemlidir.
bakldnda kadnlarn özellikle üç mümkündür. Ancak, Odaya kayt için
büyük kentte çoktan %70 snrlarna sadece mimarlk diplomasnn yeter- Leman Tomsunun Yaam Öyküsü
vard görülmektedir. Buna karn, li olduu Türkiye artlar ile staj ve Akademi Öncesi
Mimarlar Odas saylarna bakld- snav zorunluluu olan Amerikada-
nda ise dalmn %58 erkek ve ki mimarlk artlarn bir arada de- Leman Tomsu stanbula Kayseriden
%42 kadn gibi bir dengeye oturduu erlendirmek doru olmayacaktr. gelen bir ailenin ikinci çocuu olarak
anlalmaktadr. Her ne kadar Oda Odaya kaytl mimarlarn deil, büro 7 Haziran 1913te dünyaya gelir. Ba-
üyelii rakamlar ilk bakta tatmin tescillerinin orann ele almak bu bas, Cevat Bey bir süre orduda görev
edici gibi görünse de saylar daha noktada çok daha anlaml olacaktr. yapm, 1912 seferi sonrasnda ei
iyi okuyabilmek için baka paramet- Büro sahipliinin cinsiyete bal da- ile beraber stanbula yerlemitir.
relere de baklmas gerekmektedir. lm ise bu alann kadnlar için ne Leman Hanm çok kalabalk bir hane
Ülkemizdeki mimarlk okullar me- kadar zor bir kariyer yolu olduunu içinde büyümü, iki kardeinin yan
zunlarnn profli incelendiinde, yeni daha da bariz biçimde okumam- sra babas Cevat Beyin hem yee-
kayt yaptran mimarlk örencileri za yardm etmektedir. Zira, 1 Ekim ni hem de bacana olan ehit Halil
Türkiye ortalamasnda kadnlarn 2014 tarihli verilere göre büro tescili Rfat Beyin dul ei ve dört çocuu ve
%60lk bir oranla erkeklerden daha alan erkeklerin says 5379, kadnla- aile büyükleri ile çocukluk günlerini
fazla bu meslee rabet ettikleri rn says ise 2509dur. Yani erkekler geçirmitir (Resim 2). Böyle kalaba-
görülmektedir (2). Ancak, ortalama %68 ile kadnlardan daha fazla büro lk bir aile düzenini sürdürebilmek
%60 civarnda kadn mezunun %28i sahibi olmakta, uygulama süreçle- için olmazsa olmaz ilkeler olan pay-
meslee devam etmemekte, erkek rinde karar verici ve ekonomik olarak lamclk, fedakarlk ve yardmlama

OCAK-EKM 2015 | ÇEVRE, NSAN ve EHR | 123