Page 29 - Çevre, İnsan ve Şehir Dergisi - Sayı 2

larak zorla Behlül Beyle evlendirilen lunmaktadr. Üzerindeki motiflerin 6 aydnlatlmtr. Bu haremin duvarla-
Perian Hanm, gelinliiyle sarayn cm. kadar derinleerek ilenmesi bu rnda Paann baard büyük ileri
doksan dokuz merdivenli minaresine yontularn en önemli özelliidir. Ge- anlatan güzel yazlarla süslü renkli bir
çkar, yank sesiyle Halil Beye olan nellikle 2,5 cm derinlikte ilenirken süslemenin kalntlar görülür. Mut-
akn anlatr. Gellonun, kendilerine böylesine bir içilii yapanlarn sanat- faklar, kileSarayn en salam kalan
kurduu tuza da. Sonra ak onu ya- sal derinlii ve sabrna saygyla eil- yeri camisidir. Kubbesi olduu gibi kal-
nna çarr, rengi beyazdr, üzerindeki meden geçemiyor insan. m, içi svaldr. Bu kubbe Semerkand
gelinlii akn kefenidir. Bayazt halk- kümbetlerini andrmaktadr, kare
nn gözleri önünde kendini minareden Divan sofas ile harem arasnda bir ge- eklinde bir plan üzerine yaplm-
aa brakrken ruhu da aka yükse- çit bulunur. Yapnn bu ksmnda mih- tr. Bu karenin bina duvarlarn tekil
lir, Perian Hanmn. rab ve minberi olan küçük bir camii eden dört köesinde yine küçük kub-
vardr. Harem yukardan bir camlkla beli ve sekiz köeli dört tane kulecik
Perian Hanm bugün bile anlatld-
na göre ölümsüzlemitir artk. Bere-
ket, ölümsüzlük ve cenneti simgele-
yen Hayat Aac, öyle sanyorum ki bu
sarayda ve civarnda yaananlar-ya-
ayanlar ölümsüzletirdii gibi ba-
ka diyarlardan gelen çarmlar da
bugün ölümsüzletiriyor. Harem Taç
kapsnn iki yannda Ab- Hayat çana-
ndan yükselen ve Laleyle biten bir
yüksek kabartma vardr. Bu kabartma
da varlk bilgisinin Laleyle tamamlan-
mas ise ruhun uzanabildii son nokta
da Allah bulduu düüncesini sim-
geler. slam kültüründe Lale çiçekten
öte mukkades saylrd. Lale kelime-
si ile Allah kelimesi ayn harflerden
meydana gelirdi. Ebced hesabnda
Hilal, Lale ve Allah ayn sayy verirdi.
Allah ismi erifin ebced isminin de-
eri altmaltdr. Hilal ve Lalenin de
kelimelerinin deeri altmaltdr. Bu
nedenle Allaha, iman gücüyle smsk
bal olan atalarmz, Allahn ismini
oluturan harflere çok önem vererek
Hilal ve Laleyi el üstünde tutulan kut-
sallar haline getirmilerdir. Ab- Ha-
yat çanann tam ortasnda yer alan
motif ise slam sanatnda görülmeyen
bir melektir. Gürcistan, Azerbaycan,
Ermenistan ve Bat rann oluturdu-
u bir sanatn esintisinin kullanld
görülmütür. Dikkat çekici olansa üç
boyutlu bu süslemenin yapdan ayrl-
masyla bir heykeli anmsatmasdr.
Ayrca hareme açlan dar ama olduk-
ça yüksek bir kapy birbirine bakan iki
aslan heykeli süslemektedir.

Hayat aac, 1799da shak Paa ve ei shak Paa Saray kinci Avlu
için yaplm türbe üzerinde de bu-

TEMMUZ 2014 | ÇEVRE, NSAN ve EHR | 27