Page 36 - CIS_1
P. 36
riliğe, oradan kültürden medeniyete
kadar geniş bir çerçevede ümran kav-
ramını kullanmaktadır. Ümran, top-
lumsal alanda her türlü insan ilişki-
sini içerebilecek bir kapasiteye sahip,
dolayısıyla her türlü insanlık hali üm-
ranın içinde yer almaktadır. Bu bağ-
lamda medeniyet kavramı; şehir, kent
anlamına gelen Medine kelimesinden
türemiştir.
Şehir kelimesinin bir anlamı da Yu-
nanca kozmopolitandır. Kozmopolis;
kozmos kelimesinden kalkarak söyle-
necek olursa, evrensel bir renge sahip
olan bir şehir demektir. Burada şöyle
bir yargıya varabiliriz: Şehir, bir çok yer-
den gelip, bir çok kültürü barındıran in-
sanlar topluluğunun yurdu olarak, çok
rının yapısal özellikleri de aynı etkiye sesli bir yapıyı ve farklılıkları bir arada
ŞEHİRLER BİR sahiptir. Kubbesi ve kalem şeklinde yaşamanın mekana yansımış adıdır.
ÜLKENİN KALBİ minarelerle süslü camilerde okunan
ezanların kulaklarda oluşturduğu aşi- Aslında şehir farklılıkları besleyen,
OLMAK ÖZELLİĞİNE nalığın ezan okunmayan şehirlerde in- insanları belli kurallar ve saygı teme-
SAHİPTİRLER. BİZLER sanı bir şehir boşluğuna mahkum ettiği linde birbirlerine davranmayı ilham
bilinmektedir. Dolayısıyla her şehir in- eden bir yapıdır. Bir şehir insanların
İNSAN OLARAK sana, yapılarıyla, kültürüyle, konumuy- önüne belirli kurallar koyabildiği gibi,
FARKINDA OLSAK la ve diğer özellikleriyle doğrudan etki başkalarının hayatına müdahale et-
meden veya başkalarıyla beraber, bir-
eder desek pek yanılmış olmayız.
DA OLMASAK DA likteliğin verdiği güçle özgürlük ara-
Aslında şehre bakışımızda diyalektik ma tecrübesidir.
YAŞADIĞIMIZ ŞEHRİN olarak medeniyet kurucu insanların
KARAKTERİNİ da diğer bir taraftan şehri biçimlen- Tarihte bir çok şehir bazı özellikleri ile
dirmede oldukça önemli rol oynadığını diğerlerinden ayrılmaktadır. Bilim şe-
KUŞANIRIZ. ONUN bilmekteyiz. Konya Mevlana’nın şehri- hirleri vardır Bağdat gibi, İskenderiye
KENDİNE HAS dir, Şiraz Şehri Şair Hafız’ı hemen akla gibi, tasavvuf şehirleri vardır Buhara ve
Semerkant gibi veya günümüzde oldu-
getiren örnek şehirler olarak verilebilir.
DOKUSUNUN Mekke ve Medine şehirlerine bu çerçe- ğu gibi eğlence şehirleri vardır Beyrut
ÜZERİMİZE SİNMİŞ vede baktığımızda medeniyet kurucu gibi, Monte Carlo gibi. Bazı şehirler
insanların bir şehrin karakterini oluş-
OLDUĞUNU GÖRÜRÜZ. turmada ne kadar önemli bir şey oldu-
KONUŞMA DİLİMİZİN ğunu görürüz.
BİÇİMLENİŞİ, ŞEKİL Şehir ve medeniyet kavramları bizim
ALIŞI, EĞER VARSA kadim kültürümüzde birbirine geçmiş
kavramlardır. Medeniyetsiz bir şehir
ŞİVE BİZE ŞEHİR düşünülemeyeceği gibi şehirsiz bir
TARAFINDAN VERİLEN medeniyeti düşlemekte de zorlanırız.
Medeniyet kavramı ilk olarak Yesrib
BİR ÖZELLİKTİR. şehrinin adının Medine olması ile or-
taya çıktı. İbn Haldun’un Mukaddime
isimli efsanevi kitabında kurduğu ter-
minolojiye göre; bedevilikten hada-
34 ÇEVRE, NSAN ve EHR | Ekim 2017 | Say 16
