Page 161 - Çevre Şehir ve İklim Dergisi - Sayı 6

ğışın yatayda hareket etmediği ve yapının geri beslemeli bir şekilde kendini
yenileyerek bölgede etkili olduğu görülmektedir. Bu nedenle SHT çıktılarında
beklenilen yağış miktarlarında çok daha fazla yağış değerleri gerçekleşmiştir.

4. Sonuçlar ve Tartışma

Karadeniz Bölgesi kıyı kuşağında yer alan Araklı ilçesi son yıllarda daha fazla
sel, taşkın ve heyelan olaylarına maruz kalmaya başlamıştır. Bu çalışmada 20
Eylül 2024 tarihinde Araklı ve çevresinde meydana gelen sel olayı meteorolojik
olarak analiz edilmiştir. Meydana gelen sel, Araklı, Arsin, Sürmene ve Yomra
ilçelerimizde toplamda 39 mahalle heyelan ve sel su baskınından etkilenmiş
olup 121 iş yeri, 25 konut ve 18 araç ile 125 dekar tarım arazisinde hasar oldu-
ğu tespit edildi. Dere taşkını sonucunda da 1 kişi hayatını kaybetmiştir. Kısa
zamanda düşen yüksek miktarda konvektif sağanak yağış, selin ana nedenini
oluşturmuştur (4 saat içerisinde 164 kg/m2 yağış gerçekleşmiştir).
Russ S. Schumacher 2017 yılında yaptığı çalışmada, Houston, Teksas bölge-
sinde 18 Nisan ve 26-27 Mayıs 2016 tarihlerinde gerçekleşen iki aşırı yağış ola-
yını incelemiştir. Bu iki olaydaki konveksiyonun gelişimi ve evrimi, yağışın me-
kansal dağılımı dahil benzerlik göstermiş ancak, benzer sürelerde gerçekleşen
iki yağış durumu için üretilen Yüksek Çözünürlüklü Hızlı Yenileme modelinin
performansı farklılık göstermiştir. 18 Nisan olayında, model tahmini gözlem-
lerle oldukça yakından eşleşmiştir. Tahmin edilen en yoğun yağış, neredeyse
gözlemlendiği tam konumda gerçekleşmiştir, konveksiyonun zamanlaması ve
evrimi de gözlemlere oldukça benzemiştir. Bunun aksine, 26-27 Mayıs vakası
için model tahmini, orta şiddette yoğun yağışlı birkaç bölge göstermiş ancak
gözlemlenen aşırı miktarlar (> 350 mm) model tahminlerinde bulunamamıştır.
Bu inceleme, bir modelleme sisteminin aynı coğrafyada benzer olaylar için
farklı tutarlılık performansları gösterebileceğini ortaya koymaktadır.
Çalışmaya konu olan hadisenin yağış miktarlarına bakıldığında SHT çıktı-
larından oldukça fazla miktarda yağış gerçekleştiği ve özellikle dar bir lokas-
yonda kuvvetli yağış hadisesinin meydana geldiği görülmektedir. Yağış kütlesi
oluşması aşamasından itibaren meteoroloji radarından takip edilebilmiş olup
yatayda hareket etmediği tespit edilmiştir. Meteoroloji radarında bulunan PPI/
MAX ürünleri incelendiğinde yapının sığ sayılabilecek düzeyde olduğu an-
cak geri besleme mekanizması ile yaklaşık 4 saat etkili olduğu görülmüştür.
Meydana gelen konvektif yapı meteoroloji uydularında bulunan CRR, RDT ve
CTTH ürünlerinde de takip edilmiştir. Konvektif faaliyetin başlama evresi ve
bulut tepe yüksekliği ile birlikte oluşum safhaları takip edilmiştir. Oluşum ve ya-
şam evresine bakıldığında kuvvetli yağışa neden olan kütlenin batılı ve düşük
hızlı rüzgarlarla kara üzerine yığılma yapması ve deniz üzerinden nem takviye-