Page 174 - Çevre Şehir ve İklim Dergisi - Sayı 4

Geodesign Perspektifinden Dirençli Şehirler

yazılımı QGIS kullanılarak ilerlenmektedir. Son zamanlarda, uygunluk
haritaları oluşturmak için basit işlevler sunan uzantılar da (örneğin, CORINE
veri tabanından) GeodesignHub’a eklenmiştir. Bununla birlikte, bu yazılım
paketleri üzerinde ciddi bir eğitim alınmadan ArcGIS ve QGIS’in çalışmasının
başarılı bir şekilde gerçekleştirilemeyeceği bilinen bir gerçektir. Oluşturulan
CBS veri kümelerindeki küçük topolojik hatalar, bunların GeodesignHub’a
aktarılmasını engelleyeceğinden, bu gerçeğin hafife alınmaması önem arz
etmektedir. Bu platform, görselleştirme için çeşitli uzantılarla gelse de, bir VR
ortamına doğrudan bağlantıyı desteklememektedir.
Yakın zamanda, Geodesign metodolojisinin tek başına bir yazılım olarak
veya diğer bileşenlerle kombinasyon halinde uygulanmasını kolaylaştıran farklı
açık kaynak araçları geliştirilmiştir. Örneğin GIS Colab platformu, başlangıçta
bir akademik ortam için uygulamaya konulan web tabanlı bir çözüm olarak
sunulmuştur. Web-CBS’nin bir çeşidi olarak, WMS, WFS ve WPS hizmetleri
aracılığıyla internet, Mekansal Veri Altyapıları (SDI) veya Açık Jeo-uzamsal
Konsorsiyum (OGC) standartlarına bağlı diğer yollarla veri kümelerine erişim
sağlamaktadır. GIS Colab, bu verilere erişimi desteklemenin yanı sıra, gönüllü
coğrafi bilgi (VGI) kaynaklarından gelen veri girişi ve Geodesign atölyeleriyle
ilgili faaliyetleri otomatikleştiren uygulamalar aracılığıyla genel halkın katılımına
da imkân vermektedir. GIS Colab dört ana bileşenden oluşmaktadır: 1) GIS
tabanlı bir coğrafi veri tabanı, 2) Open Source harita sunucusu GeoServer, 3)
Meta veriler için bir katalog ve 4) Web Map ve Web GIS bileşeni.
AB tarafından finanse edilen REPAIR projesi çerçevesinde açık kaynaklı
“Geodesign Karar Destek Ortamı (GDSE)” geliştirilmiştir (Arciniegas vd.,
2019). GDSE, Geodesign’ı Kentsel Yaşam Laboratuvarları (ULL’ler) yaklaşımı,
CBS, Malzeme Akışı Analizi (MFA) ve kentsel atıkların Yaşam Döngüsü
Değerlendirmesi (LCA) ile tek bir ortama entegre etmektedir. Yenilikçi
yönleri olarak şunlardan bahsedilebilir: 1) MFA’nın artık coğrafi bir bağlamda
kullanılabilmesi, 2) Çözüm oluşturma sürecinin erken aşamalarında mevcut
durumun görselleştirilmesi, 3) Önerilen değişikliklerin sonuçlarının simülasyonu
ve 4) LCA etki değerlendirmesi için kullanılması.
Yukarıda tartışılanların ışığında Harran Üniversitesi, Otto-von-Guericke
Üniversitesi (Magdeburg, Almanya) ve üç KOBİ işbirliğiyle “Uluslararası
KOBİ Araştırma Faaliyetleri (IraSME)” çerçevesinde ikili bir TÜBİTAK projesi
için başvurulmuştur (IraSME, 2022). Geomatik tabanlı planlama sistemlerinin
yukarıda belirtilen eksikliklerini gidermeyi ve tüm bileşenlerin birbirine çok
daha yakın entegre olduğu bir sistem oluşturmayı amaçlamıştır. Projenin
beklenen sonuçları şu şekilde özetlenebilir:
• Kapsamlı planlar, turizm master ve imar planları üretmek için doğrudan
kullanılabilen UML diyagramlarını içeren iyi belgelenmiş bir iş akışı.

Yıl 2 / Sayı 4 / Temmuz 2023 159