Page 300 - Çevre Şehir İklim - Sayı 2

Türkiye’nin Kıyı İllerinin CBS ile Hasargörebilirliğinin Değerlendirilmesi

de artan kirlilik sebebiyle yapılamayacaktır. Biyoçeşitliliğin kaybı ve doğal
habitatın tahribatına neden olan sanayi ve evsel atıkların denizlere karışması,
gemi ticareti ve limanlar nedeniyle oluşan kirlilik başta Marmara Denizi
kıyı illeri olmak üzere akıntı sebebiyle tüm kıyı illerini tehdit eden müsilaj
problemine neden olmaktadır. Denize yapılan dolgu faaliyetlerinin deniz suyu
sıcaklığını arttırması ve deniz seviyesini yükseltmesi hem tarımsal verime hem
de yapılaşma tahribatına neden olmaktadır. Sağlık, barınma ve gıda krizleri
kıyı illerinde yaşayan dezavantajlı grupların hasargörebilirliğini arttırmaktadır.
Mevcut eğilimleri değiştirmek ve Türkiye kıyı illerinin dirençliliğini arttırmak
için öneriler aşağıda sıralanmıştır:
• Kıyı alanları planlarının ve yatırımlarının iklime duyarlı olmasını sağlamak
için hasargörebilirlik tespitinin CBS ile yapılması ve buna yönelik kıyı
illerinin dirençliliğinin arttırılması,
• Bu çalışmaların entegrasyonunun sağlanabilmesi için iklimsel, jeofiziksel,
sosyal, mekânsal, fiziksel ve ekonomik verilerin toplanması için ulusal ve
açık erişimli bir veritabanının oluşturulması,
• Kıyı alanlarında yapılı alan ayak izinin arttırılmaması,
• Büyük yatırımların (köprü, kanal, havalimanı, santral, sanayi, rafineri ve
turizm tesis alanlarının) eko-ayak izini arttırdığı için yer seçimlerinde kıyı
alanlarının tercih edilmemesi,
• Deniz dolgusu kaynaklı deniz seviyesi ve deniz suyu sıcaklığı artış
gösterdiği için bu yöntemin tercih edilmemesi,
• Bütünleşik Kıyı Alanları Yönetimi ve Planlaması’nda yeşil ve mavi
altyapının korunup kurulmasına özen gösterilmesi,
• Ülke genelinde kıyı alanları için risk haritaları oluşturulması,
• Deniz seviyesinde yükselme hem birincil hem de ikincil afet olarak
değerlendirilerek senaryolar hazırlanılması,
• Kıyı altyapısı planlanırken ve inşa edilirken, deniz seviyesi ve diğer
çevresel koşulların değişkenliğinin düşünülmesi,
• Yumuşak kıyı koruma stratejileri ve kumsal besleme uygulamalarının
tercih edilmesi,
• Artan deniz ve kıyı alanları kirliliğinin önüne geçebilmek için üreticilerin,
yeşil ekonomiye geçiş yapmasının teşviki ve milyonlarca ton atık ve
ambalaj üreten endüstrilerde döngüsel ekonomiye hızla geçiş için
gerekli yatırımların yapılması,
• Ülke genelindeki kamu kurum ve kuruluşları, dernek ve vakıfların
yereldeki temsilcileri ülke bazında deniz ve kıyı alanlarının önemi ve
temizliğine yönelik yerel ölçekte uygulama başlatması,

Yıl 1 / Sayı 2 / Temmuz 2022 286