Page 72 - Çevre ve Şehir Dergisi - Sayı 14

Zafer Buna

MEHMET ALİ ABAKAY
Şehir Araştırmacısı- Yazar

Mezopotamya'da tarihe karışan Subarru,
Akad, Sümer, Babil, Asur, Sasanî,
Roma'dan sonra Müslüman egemenliğin
etkin olduğu, inançların, kardeşliğinin
sembolleştiği şehre, taşın inançla
bütünleşmiş mimarîsinde kendisine "Tidu",
"Erdobe", "Merdi", "Merdio", "Merdo",
"Merda", "Merde" olmak üzere birçok isim
verilmiştir.
Diyarbakır'ın ilk egemen kavmî bilinen
Subarruların kurduğu söylenen Mardin,
Mezopotamya Tarihi'nde sarp, alınması
güç kalesiyle 8.000-9.000 yıllık tarihe Asur, Akad, Urartu, Sümer, Hitit kavuşmuş, inanç yelpazesinde İslamiyetle
sahip, arkeolojik bulguların canlılığını egemenlikllerinde savaşların eksik tanışmıştır. Emevî-Abbasî sonrasını
koruduğu, Sümerlerle medeniyetin nevş olmadığı coğrafyada daima sahip olunmak Hamdanî, Mervanî saltanatı takip
u nema bulduğu Romalıların, Sasanîlerin, istenen bir şehir hüviyetindedir. etmiştir. Selçuklu, Artuklu devamında
Arapların egemenliğine tanıklık etmiş, Savaşların merkezinde Roma-Sasanî Timur kuşatmasına direnen şehir,
kendi içinde bu egemenliklerin arasında istilalarıyla karşı karşıya kalmış şehir, Karakoyunlularla Akkoyunluların
med-cezirler yaşamış, Hurri-Mitanni, Arapların şehri almasıyla sukunete hakimiyetinde kalmıştır. Kısa süren Safevî

70 | ÇEVRE ve ŞEHİR | ŞUBAT 2013