Page 125 - Çevre, İnsan ve Şehir Dergisi - Sayı 9-10

Türkiyenin batsnda, Marmara Bölgesinin Trakya ksmnda Edirnede konutlarn büyük çounluunun bitiik düzende olduu
yer alr. 26º - 33 dou boylamlar ile 41º- 40 kuzey enlemleri görülmektedir. Konutlarn çounun sokaktan alglanmayan bir
arasnda yer almaktadr. Yüz ölçümü 6276 km²dir. Güneyinde Ege arka bahçeleri, bazlarnn da yan bahçeleri bulunmaktadr. Hem

denizi, kuzeyde Bulgaristan, batda Yunanistan, douda Tekirda, yan hem de arka bahçenin yer ald konutlar genellikle kö e
Krklareli ve Çanakkale illeri ile çevrilidir (Darkot, 1993). parseller üzerinde yer almaktadr. Baz konutlarda hem sokaktan,
hem de yan bahçelerden konuta ikinci bir giri de salanmaktadr.

Edirne Kastamonu Sinop Ön bahçeli konut hiç yoktur. Bazlarnn sadece yan bahçeden
Zonguldak Artvin Ardahan
Karabük Samsun Rize girileri vardr (Akansel, 2004).
Kocaeli Düzce Trabzon
Yalova Sakarya Bolu Amasya Ordu Giresun Kars
Çanakkale Çorum Tokat Bayburt 19. yy balarnda, Edirne-Kaleiçi, tümüyle ahap konutlardan oluan
Bursa Bilecik Erzurum
Ankara
Yozgat Erzincan bir yerleme idi. Genelde sade görünüleriyle ve planlarndaki
Kütahya Sivas
Tunceli çözümlemeleriyle günümüze dein varln koruyabilen, bizlere
Manisa Bingöl
Afyonkarahisar Van
Kayseri
Malatya Bitlis geçmiten günümüze mesajlar vermeye çalan bu konutlar
Aksaray
Siirt
Isparta Konya
Denizli Batman Hakkari aznlklara ait konutlardr (Zeybekolu, 2005).
Burdur Mardin
Adana
Karaman Osmaniye
Antalya Gaziantep Edirne eski kent merkezi Kaleiçinde yer alan konutlarn plan
Mersin Kilis
Hatay emasnn belirlenmesinde en etkin rol oynayan mekân öeleri;
odalar ve sofadr. Geleneksel Türk konutunun da biçimlenmesinde
Edirne Türkiyedeki Konumu bu iki öe dikkate alndnda, Kaleiçi geleneksel konutlarnn eski
Eski tarih devirlerinden beri, önemli faaliyetlerin geçi noktas olan
Meriç yolunun Trakya havzasna açld yerde, iki vadinin Meriçe Türk konutu plan emas ile benzerlikler içerdii görülmektedir.
kavutuu kesimde, yerlemeye ve savunmaya elverili bir zemin Geleneksel konutlarn plan emalar incelendiinde, geleneksel
Türk konutunun iç sofal plan tipi özelliklerini yanstn
üzerinde kurulmu olan Edirne, asrlar boyunca stratejik önemini söyleyebiliriz. Ayn zamanda karnyark sistem olarak da
korumutur (Gökbilgin, 1993).
adlandrlan bu tip plan emasnn eyvanl ve yan sofal plan
Tarih boyunca birçok medeniyete ev sahiplii yapm olan tipi dnda kalan tüm kendi içindeki alt tipleri bu bölge içinde
Edirnenin bugünkü yerinde ilkçalarda Trak kabilelerinden biri uygulanmtr (Eldem, 1968).

olan Odrysler bir ehir kurmular, geçi yolu üzerinde önemli bir Geleneksel Edirne konutlarnda Türk Evi plan emasnn temel öesi
noktada bulunmas nedeniyle birçok kez el deitirdikten sonra olan sofann konumunun korunduu görülmektedir. Edirnede
M.Ö. 513te Pers egemenliine girmitir. Bundan sonra srasyla geleneksel iç sofal plan tipleri arlkldr. Bununla birlikte, d

Makedonya, Roma, Bizans ve Osmanl hâkimiyetine geçmitir. sofal ve orta sofal konutlar da bulunmaktadr. (Zeybekolu, 2005)

Edirne kentinin çekirdeinin olumas Roma imparatoru Klasik Türk Evi plan tipinin özellii olan penceresiz bir zemin kat ve
Hadrianus dönemine (M.S. 117-138) rastlamaktadr. Hadrianus, ara kat kavramna Edirnede pek rastlanmamaktadr. Çounluu
Trakyaya yapt bir gezi srasnda stratejik açdan önemli bir bodrum+zemin veya sadece zemin katan oluan konutlarn yan

konumu olan Orestia Kasabasna kent hukuku tanm ve adn sra bodrum+zemin+1.kat veya zemin+1.katan oluan örnekler de
Hadrianopolis koymutur (Mansel, 1993). mevcutur.

ARALIK 2015 | ÇEVRE, NSAN ve EHR | 123