Page 25 - index

Karbon Vergisi mi? Ticareti mi?

Ekonomistler, kurulan piyasa meka-
nizmalarna ramen iklim deiikli-
inin sonuçlarnn gelecek kuaklara
büyük bedeller ve riskler yükleme-
sinden ötürü, iklim deiiklii ile mü-
cadeleyi bir piyasa baarszl ola-
rak deerlendirmekteler. Çözüm için
gerekli olann, bu bedel ve risklerin
piyasa fyatlarna yanstlmasnda
yattn ve buna giden yolda ise çev-
resel tahribatlara ait maliyetlerin
içselletirilerek karbon salmlarna
fyat konulmasn gerektiini ifade et-
mekteler.
Karbonun fyatlandrlmasnda en
yaygn olarak kullanlan politika ve
araçlar arasnda karbon vergisi ve
karbon/emisyon ticareti karmza
çkyor. Dünya Bankasnn Ecofys
uzmanlarnn destei ile hazrlad
Pricing Carbon Instruments yay-
n bu alanda dünya üzerinde tecrü- yanp dayanmad ve hangi yöntemle bu gelirlerin tekrar düük emisyonlu
be edilmi bu ekonomik araçlara ait tahsis edildikleri yeralyor. Bu açdan, kalknma (emisyon azaltm) için geri
analizler sunuyor. u ana kadar yak- 3. fazna giren Avrupa Birlii ETSinde kazanlmasnda yatyor.
lak 40 ülkede ve 20 eyalette/kentte elde edilen tecrübeler ülkemiz gibi Geçtiimiz yllarda, karbonun f-
bu alanda uygulamalar hali hazrda ülkeler için de önemli dersler veriyor. yatlandrlmasna dönük giriimle-
hayata geçirilmi bulunuyor. Öte yandan karbon vergisinin uygu- re, Çin ve Amerikann baz eyalet-

Aralarnda ülkemizin de bulunduu lanmas sonucunda elde edilecek lerinin de ETS sistemini kullanarak
pek çok ülkede ise karar vericilere hazine gelirlerinin düük karbonlu dahil olduklar görülmektedir. Çinin
dönük analitik çalmalarn yürütül- tevik araçlarna aktarlmas ve bu alt eyaletinde pilot uygulamalar de-
mesi için hazrlklar yürütülüyor. tevik mekanizmalarnn doru ta- vam ederken, ulusal bir ETS progra-
sarlanp iletildii durumlarda emis- mnn 2016 ylnda hayata geçirilmesi
Karbon vergileri, iktisadi sistem içe- yonlarn azaltmnda önemli baar- planlanm bulunuyor. Bunun yan
risinde karbona biçilen fyat garanti lar elde edilebilmekte. Bu noktada sra, ABDnin Kaliforniya eyaletinde
etme rolüne sahipken, emisyon tica- hassas denge, ilgili yaptrmlarla top- 2012 ylnda hayata geçirilen ETS sis-
ret sistemleri, emisyonlar belli bir lum refahna ket vurmadan, toplanan teminin 2015 ylnda eyaletin toplam
kota ile snrlayarak çevresel açdan
pozitif etkiyi garanti edebiliyor. Her iki
yaptrm mekanizmas, karbona bir
bedel biçilmesini ve bu bedelin mu-
hasebeletirilmesine yardmc araç-
lar olarak ele alnabilir.
Üst Snr Ticareti (Cap and Trade) ad
verilen Emisyon Ticaret Sistemleri
(ETS) emisyonlar için bir üst snr be-
lirlenmesini ve tesislere tahsis edilen
emisyon izinleri üzerinden kirletici-
ler arasnda ticareti salamakta. Bu
noktada ortaya çkan kritik sorular
arasnda, bu izinlerin hangi üst snr
emisyon deerine göre, bu üst snrn
tesis baznda emisyon verilerine da-

KASIM 2014 | ÇEVRE, NSAN ve EHR | 23