Page 59 - CIS_1

Amerika da Sanayi Devrimi süresince
görülenin büyümenin neredeyse iki ka-
tna ede er geldi. Ayrca hesaplamalar,
2020 ylnda, Çin ve Hindistann Brezilya
ile birlikte toplam ekonomik çktsnn
Kanada, Fransa, Almanya, talya, Birleik
Krallk ve ABDnin toplam üretiminden
fazla olaca yönünde.
Ancak tpk Gandinin yllar önce söyledi-
i gibi, milyarlar aan nüfuslaryla Çin ve
Hindistann sürdürülebilir olmayan yön-
temlerle kalknmas hem kendileri, hem
de dünya için tehlike arz ediyor. Kendileri
için çünkü; bu iki ülkede kirlilik ve iklim
deiikliinin olumsuz etkileri yüzünden
bir yl içinde yaklak 2,5 milyon insan ha-
yatn kaybediyor ve bulunduklar corafi
konumlardan dolay, iklim deiikliinin
ve kirliliin etkilerine en hassas bölgeler-
de yer alyor. Dünya için çünkü; bu iki ülke van ve bitkilerinin üçte birinin hayatn sonlandrmamz, kontrol altna alma-
dünyay en çok kirleten üç ülkenin içinde kaybedebilecei East Anglia Üniversitesi mz, görünen felakete dur dememiz ve
yer alyor ve dünya ile kyaslandnda tarafndan 48.786 farkl hayvan ve bitki acil çözümler getirmemiz gerekiyor.
küresel karbondioksit emisyonlarnn türü incelenerek gerçekletiren bir ara- Örnein, hayvan ve bitki türleri üzerin-
yaklak % 30unu salglyor. trmada ortaya koyuluyor. Tpk bir zincir de gerçekletirilen aratrmada, atmos-
etkisi yaratarak, doal ekosistemde göz-
Her ne kadar, son yllarda Çin ve Hindis- lemlenen kayp dorudan tarm, hava ferdeki karbondioksit younluunun
tan çevre yasalarn sklatrarak geçmi- kalitesini, su kaynaklarn ve turizmi Sanayi Devrimi öncesinin % 2 üstüne
e kyasla sanayilerini bir ölçüde kontrol olumsuz etkileyerek insanlara gelecekte çekildii takdirde, hayvan ve bitkilerde
altna almaya çalsa da, gelir seviyesin- zor günler yaatabilir. görülecek kayplarn % 60 azaltlabile-
deki arttan ötürü, bu iki ülkenin vatan- cei de vurgulanyor. Tabii ki kalknma
dalar, nüfus younluu da göz önüne En çok hayvan ve bitki kaybnn Kuzey ve ve refah seviyesinin yükselmesi devam
alndnda, daha fazla tüketiyor. Yani bu Orta Afrika, Orta Amerika, Orta Asya, Gü- edecek, ancak belirli bir kontrol altnda.
sefer sanayi deil de bireyler çevreyi kir- neydou Avrupa, Amazonlar ve Avustral- Çünkü tüketimin bu denli artmas, bize
letiyor. Bir anda zenginleen Güneydo- ya da gerçekleecei tahmin ediliyor. Bu daha iyi bir yaam sunmak, daha özgür
u Asya toplumun tüketim çlgnlnn bölgelerdeki bitki nüfusunun % 57sinin, ve daha mutlu olmamz salamak yeri-
önüne nasl geçilecei de gizemini ko- hayvan nüfusunun ise % 34ünün orta- ne bizi düük ücret karlnda uzun sa-
ruyor. Ayn zamanda geçmi yllarda ya- dan kaybolaca öngörülüyor. lginç ola- atlerce çalmaya maruz brakabilir.
anan tahribat, günümüzde de etkisini rak da hayvan türlerinin % 4ünün artan Kirlilii ve iklim deiikliini azaltmann
youn olarak gösteriyor, bu da alnacak scakllardan fayda salamas ve nüfus- yollar da, fosil yakt kullanmn azalt-
önlemleri zorlatryor. larn % 50 arttrmas bekleniyor. mak, enerji tüketiminde verimlilii arttr-
Doa uyum salayamyor Çare, sorunun kendisinde sakl mak, atk yönetimi planlar uygulamak,
ihtiyaçtan fazlasn tüketmemek; ksacas
Hayvanlar ve bitkilerin, insanlara kyasla Eer Yeni Dünya yaadmz doay çözüm yollarnn hepsi aslnda sorunun
yükselen scaklklara uyumu daha zor faciaya sürükleyecekse ve insanlarn ya- kendisinde yatyor. Doal kaynaklara
olduundan Yeni Dünya da kara hay- amlarna son verecekse, mevcut dön- adaletli davranarak ayn zamanda yeryü-
güden, küresellemeden ve kalknma zünün hassas dengesini salayabiliriz.
biçiminden rahatsz olmak, bunu derin-
lemesine sorgulamak ve buna çareler Sonuç olarak; temiz ve yaanlabilir bir
üretmek zorundayz. çevre ayrcalk deildir, insanlarn en
doal bir hakkdr.*Bu makale ilk olarak
Çevresel tehditleri engellemek için al- Çevre ve ehir Dergisinin 18. saysnda
nacak önlemlerin ertelenmesi ne yazk yaynlanmtr.
ki gelecekte karlayacamz bedeli
arttryor. Bu dünya bizim tek evimiz, bu
yüzden raydan çkan deneyi bir an önce Ylmaz Deniz AYDEMR

57
Say 13 | Ocak-Eylül 2016 | Çevre, nsan ve ehir