Page 289 - Çevre Şehir ve İklim Dergisi - Sayı 4

Hasan Çağlayan Dündar

Tarım sektöründe işletmeler yüzde 75’in üzerinde bir kapasite ile
faaliyetlerini sürdürürken ticaret ve hizmet sektörlerinde bu oranlar 1/3 – 1/4
aralığına gerilemektedir. En düşük kapasite oranları Adıyaman ve Hatay’daki
işletmeler tarafından bildirilmiştir. Tarım sektöründe 1-1,5 ay içinde faaliyete
başlama öngörülürken bu süreler imalat ve hizmette 3-4 ayı bulmakta, ticaret
ve inşaatta da 6 ayı aşmaktadır.
Bölgede halkın vefat etmesi, diğer illere göç etmesi veya düşük motivasyonlu
olmaları nedeniyle yüzde 50’nin üzerinde iş gücü kaybı yaşanmış ve kapasite
düşüşleri derinleşmiştir. En fazla iş gücü kaybı Hatay’dadır ve yüzde 70’e
yaklaşmıştır. Görüşme yapılan işletmelerin iş gücü kayıplarına verdikleri yanıtlar
incelendiğinde imalat, inşaat ve toptan-perakende ticaret sektörlerinde iş gücü
kayıplarının yüzde 60’a yaklaştığı, bu sektörlerde en fazla kayıpların Hatay’da
bildirildiği, Hatay’ı Malatya’nın takip ettiği gözlenmektedir. Diğer taraftan,
hizmet ve tarım sektörlerinde çalışan sayılarının yüzde 50 civarı azaldığı,
en yüksek düşüşlerin tarım sektöründe Hatay’da, hizmet sektöründe ise
Malatya’da bildirildiği gözlenmektedir. Tarım sektöründeki düşük kapasiteler
daha çok iş gücü eksikliği ile gerekçelendirilmekle birlikte, tarım ürününü
işleyen işletmelerin zarar görmesinin de sektörü olumsuz etkileyeceği, hasat
döneminin yaklaşması nedeniyle bunun acil önlem alınması gereken bir konu
olduğu değerlendirilmektedir.
Deprem nedeniyle işletmelerin stokları zarar görmüş ve yeni depo ihtiyaçları
ortaya çıkmıştır. Deprem sonrasında imalat, ticaret ya da tarım sektöründeki
işletmelerin stoklarındaki ürünler depolarının yıkılması nedeniyle enkaz altında
kalmış veya hasarlanmıştır.
Tedarik zinciri kırılmış olup ürün temini zorlaşmıştır. Görüşme yapılan imalatçı
ve perakendeci işletmeler başta olmak üzere firmaların büyük çoğunluğu
ekseriyetle ürün tedariklerini bölgeden karşılamaktadır ve bu nedenle deprem
sonrasında önemli aksaklıklar yaşanmaktadır.
Bölgedeki işletmelerin 3’te 2’sinin sigortası bulunmamaktadır. Görüşme
yapılan şirketlerden sigortalılık durumu hakkında bilgi verenler dikkate
alındığında sigorta yaptırdığını bildiren bir kısım firmanın sadece DASK ya
da araç kaskolarını bildirdikleri, poliçelerinin depremi ya da iş yerlerini ve
ürünlerini kapsamadığı görülmektedir.

3. İşbirliği ve Proje Çalışmaları
3.1. İstişare Toplantıları

TOBB ortak bir akıl anlayışıyla paydaşlarla işbirliğine dayalı istişare
çalışmalarını sürdürmektedir. Depremin ardından yurtiçi ve yurtdışındaki
paydaşlarla istişare toplantılarında atılması gereken adımlar belirlenmiştir.

274 Çevre, Şehir ve İklim Dergisi