Page 104 - Çevre, Şehir ve İklim Dergisi - Sayı 2

Sanayide Karbonsuzlaşma:
Malzeme Etkinliği Stratejilerinin Rolü

Sanayi sektörü kaynaklı emisyonların temel belirleyicisi, yukarıdaki bölümde
tartışıldığı üzere, belirli alt sektörlerde gerçekleşen fosil yakıt yakımı veya
kimyasal süreçler sonucu ortaya çıkan doğrudan veya proses emisyonlardır
(Baumert vd., 2005; Fransen vd., 2021). Bu yüzden, sanayi sektörünü emisyon
yoğun yapan ve “azaltım yapılması zor” olarak nitelendirilmesine sebep
olan faktörler, sanayi sektörü emisyon azaltım seçeneklerinin belirlenmesi
noktasında da oldukça önemli hale gelmektedir. Buradan hareketle, son
dönemlerde yürütülen akademik çalışmalar (Alwood vd., 2011; Aidt vd., 2017;
Bataille, 2020; Alataş vd., 2021b; Karakaya vd., 2021) ve uluslararası kuruluşların
hazırlamış olduğu raporlar (ME, 2019; IEA, 2020b; IRP, 2020; IEA, 2021b-2021c)
sanayi sektöründe uzun vadeli sıfır emisyon hedefine ulaşılması konusunda,
kaynakların, özellikle de malzemenin etkin kullanımına vurgu yapmaktadır.

d. Malzeme Etkinliği

Malzeme etkinliği, Şekil 4’te de gösterildiği üzere, enerji ve diğer
tüm doğal kaynakların etkin kullanımını da içeren kaynak etkinliğinin
önemli bileşenlerinden biridir ve en basit tanımıyla, aynı düzeyde
çıktı için daha az miktarda malzeme kullanılmasını ifade etmektedir.
Fakat literatürde alternatif tanımlamalar da mevcuttur. Örneğin, Worell vd.,
(1995: 216)’a göre, malzeme etkinliği, bir ürünün orijinal işlevlerinden ve
amacından ödün vermeden hammaddelerin kullanılabilirliğini artırmaktır.
Daha geniş bir tanımlama ile, ürün bileşiminde yer alan bazı emisyon yoğun
malzemelerin daha az emisyon yoğun malzemeler ile ikame edilmesi, ya da
doğrudan daha az malzeme kullanılması aracılığıyla söz konusu ürünün aynı
amaçlar ile aynı işlevleri sağlayabilmesidir.

Şekil 4: Kaynakların Etkin Kullanımı: Enerji, Malzeme ve Doğal Kaynaklar
Kaynak: IRP (2020) ve Deckert (2016) kullanılarak yazarlar tarafından hazırlanmıştır.

Yıl 1 / Sayı 2 / Temmuz 2022 90