Page 13 - Bülten - Sayı 3

Prof. Dr. Mehmet Emin BİRPINAR
T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı
Müsteşar Yardımcısı

niteliğindeki fermente ürünler yerine itha- 1860 litre biyodizel elde edilmiştir. rumlarında, alışveriş merkezlerinde,
lat yoluyla ülkemize gelen kimyasal gübre- Sıfır Atık projesinin etkin bir şekilde yö- hastanelerde, eğlen-dinlen tesislerinde,
lerin kullanımına da yol açmaktadır. Ayrıca netiminin sağlanması, çalışmaların seri büyük iş yerlerinde uygulanması ve 2023
organik atıkların biyogaz gibi yöntemlerle bir şekilde yürütülmesi ve sıfır atık siste- yılında tüm Türkiye’de uygulamaya geçil-
değerlendirilememesi atıklardan elektrik minin kurulmasında eğitim ve bilgilen- mesi hedeflenmektedir.
üretiminin artmasına da engel olmaktadır. dirme çalışmaları büyük önem taşımak-
Tüm bu kayıpların geri kazanılması yoluyla tadır. Bu kapsamda Ankara’daki kamu Plastik, kâğıt-karton, cam, metal atıklar, bit-
sağlanacak katma değer minimum yıllık 5 kurumları, üniversiteler, okullar, beledi- kisel atık yağ, organik atık, atık pil gibi de-
milyar dolar seviyelerindedir. yeler, hastaneler ve alışveriş merkezleri ğerlendirilebilir birçok atığın kaynağında
ile Bakanlığımız tarafından yetkilendiril- ayrı olarak toplanması ile bu atıkların atık
Günümüz dünyasında, doğal kaynakla- miş kuruluşların ve Çevre ve Şehircilik İl depolama sahalarına gitmesi engellene-
rımızın zarar görmeksizin diğer nesillere Müdürlüklerinin bilgilendirilmesi ama- cek, geri kazanımı sağlanacak ve kaynaklar
aktarılması için döngüsel ekonomi modeli cıyla eğitim seminerleri düzenlenmiş ve daha verimli kullanılacaktır. Organik atıkla-
ortaya çıkmıştır. Bakanlığımızdaki uygulamalar hakkında rın biyogaz, kompost gibi yöntemler ile de-
bilgiler verilmiştir. ğerlendirilmesi sağlanacaktır. Bitkisel atık
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı olarak atıkların yağların geri kazanımı sonucu biyodizel
kaynağında ayrı toplanarak geri kazanımı- Sıfır atık yönetimine ilişkin çalışmaların elde edilmesi mümkün olacaktır. Atık elekt-
nın sağlanmasına ilişkin çalışmalar daha ön- daha verimli ve sistemli olarak yürütülme- rikli ve elektronik ekipmanlar içerisindeki
celere dayanmaktadır. Belirlenen döngüsel si için “Sıfır Atık Yönetimi Eylem Planı”nın değerli madenler geri kazanılacaktır.
ekonomi hedefleri, Bakanlığımızı bu yönde hazırlanması ihtiyacı doğmuştur. Sıfır Atık Kaynağında ayrı toplanan atıkların geri ka-
DÜNYA’YI SIFIR rek yaygınlaşan sıfır atık yaklaşımının haya- yönelik hedefler ve bu hedeflere ilişkin zanımı ile atıkların toprağa, havaya, suya
Yönetimi Eylem Planı’nda uygulamaya
daha da teşvik etmiş ve tüm dünyada gide-
ta geçirilmesini zaruri hale getirmiştir.
eylemler belirlenmiştir.
ve iklim değişikliğine olan etkileri ortadan
kaldırılacaktır. Bu sayede sürdürülebilir-
“Sıfır Atık” israfın önlenmesini, kaynakların
Sıfır Atık projesi, Ankara’dan başlamak
ATIK KURTARACAK daha verimli kullanılmasını, oluşan atığın üzere aşamalı olarak tüm Türkiye’de ha- lik sağlanarak gelecek nesillere temiz ve
yaşanabilir bir dünya bırakılmış olacak ve
yata geçirilecektir. Projenin; kamu ku-
miktarının azaltılmasını, etkin toplama sis-
rumlarında, terminallerde, eğitim ku-
teminin kurulmasını, atıkların geri dönüştü-
ekonomiye katma değer sağlanacaktır.
rülmesini kapsayan atık önleme yaklaşımı
olarak tanımlanan bir hedeftir.
Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tay-
İçinde bulunduğumuz yüzyıl, insanlığa birçok teknolojik imkân sunarken çevreden geri getirmesi zor hatta imkânsız yip Erdoğan’ın Eşi Sayın Emine Erdoğan
olan varlıkları da alıp götürüyor. Doğaya yapılan her olumsuz girişim ve müdahale, çevre sorunlarını da beraberinde Hanımefendi’nin takdirleri ve himayelerin-
getiriyor. İnsan davranışlarının değişimi, konforlu yaşam beklentisi, insanlığı geçmişe nazaran daha çok tüketen bir de 26 Eylül 2017 tarihinde başlatılan Sıfır
toplum haline getirdi. Daha çok atığın oluşmasına neden olan bu durum, başta doğal kaynakların tükenmesi ve iklim Atık projesinin tanıtımı yapılarak bu proje-
nin tüm Türkiye’de uygulanmasına ilişkin
değişikliği gibi birçok olumsuz çevresel etkiyi beraberinde getirdi. yola çıkılmıştır.

Sıfır Atık projesinin başlatıldığı günden bu
ünya Bankası raporlarına göre yıl- yılında ise bu miktarın 38 milyon tona ula- atıklar ki bunların çok büyük bir bölümü- yana geçen 10 aylık süreçte Çevre ve Şe-
da 1,3 milyar ton olan evsel atık şacağı öngörülmektedir. nü plastik poşetler oluşturmakta, yüzde hircilik Bakanlığı ana hizmet binasındaki
miktarının 2025 yılında 2,2 milyar 10’unu kağıt-karton atıklar, yüzde 4’ünü uygulamada; 94 ton kağıt-karton atığı, 24
Dtona ulaşması beklenmektedir. cam, yüzde 2’sini metal, kalan kısmı ise di- ton plastik atık, 5 ton cam atık, 3,4 ton me-
Dünyada atığın yüzde 52’si depolama ala- ğer atıklardan oluşmaktadır. Bu oranlara tal atık, 4 ton organik atık, 1860 litre bitkisel
nında depolanmaktadır. Aynı rapora göre Plastik, kâğıt-karton, cam, metal baktığımızda atıklarımızın çok büyük bir atık yağ olmak üzere yaklaşık 134 ton de-
bu alanda yapılan yıllık harcamanın ise atıklar, bitkisel atık yağ, organik kısmının değerlendirilebilir yani geri kaza- ğerlendirilebilir atık kaynağında ayrı topla-
205 milyar dolardan 2025 yılında 375 mil- atık, atık pil gibi değerlendirilebilir nılarak hammadde olabilecek, yeni ürün- narak ekonomiye kazandırılmıştır.
yar dolara ulaşacağı düşünülmektedir. Be- birçok atığın kaynağında ayrı lere dönüştürülebilecek atıklar olduğunu
raberinde karbon emisyonları da ciddi bir olarak toplanması ile bu atıkların görüyoruz. Bunun yanında kaynağında Bu kazanımlar, sadece Bakanlığımızda ha-
şekilde artış göstermiştir. Emisyonlardaki atık depolama sahalarına gitmesi ayırma çalışmalarının istenen seviyede ol- yata geçirilen uygulamanın bir sonucudur.
hızlı artış neticesinde bu artış hızını kont- maması nedeniyle plastik, kâğıt-karton, Bu proje tüm ülkeye yayıldığında oluşabile-
rol altına almak için son 25 yılda dünyada engellenecek, geri kazanımı cam, metal gibi değerlendirilebilir birçok cek faydalar çok daha büyük olacaktır.
ciddi bir farkındalık oluşturma çabası içine sağlanacak ve kaynaklar daha atık depolama sahalarına gitmekte ve kay-
girilmiştir. Ülkemizde de benzer artışları verimli kullanılacaktır. naklarımız yok olmaktadır. Ayrıca karışık Bu uygulamada sadece alışkanlıkların de-
görmek mümkün. 1995 yılında oluşan ev- atık toplama neticesinde organik atıkların ğiştirilmesi ile 1600 ağacın kesilmesi önlen-
sel atık miktarı 17 milyon ton dolaylarında kompost, biyogaz yöntemleri gibi yön- miş, 18 ton sera gazı salınımı azaltılmış, 384
iken 2015 yılına gelindiğinde bu değerin 31 Ülkemizde oluşan evsel atıkların yüzde temlerle değerlendirilememesine, bu yolla varil petrolün ve 10 ton doğal kaynak kulla-
milyon tona ulaştığı görülmektedir. 2023 52’sini organik atıklar, yüzde 6’sını plastik elde edilecek toprak iyileştirici ya da gübre nımının önüne geçilmiş,1,5 ton kompost ve

12 13